میراث مکتوب- ۷ اردیبهشت ماه سال جاری هزاران برگ سند مهم متعلق به حسینقلی خان و رضاقلی خان نظام‌السلطنه از رجال مشهور عصر قاجار از سوی بازماندگان این خاندان به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران منتقل شد. سوسن اصیلی، نسخه‌شناس و مشاور رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با اشاره به این اسناد به خبرنگار ایبنا گفت: منصوره اتحادیه، استاد تاریخ دانشگاه تهران از خانواده‌های مهم قاجاری است، از آنجایی که خودش مورخ است، بسیاری از اسناد را مطالعه و به چاپ رسانیده است.
وی افزود: همسر منصوره اتحادیه، دکتر نظام مافی نیز از خانواده‌های بزرگ دوره قاجار یعنی از خانواده نظام‌السلطنه بود. نظام‌السلطنه‌ها دو نفر یعنی حسینقلی خان و رضاقلی خان نظام‌السلطنه از شخصیت‌ها و رجال خیلی مهم بودند.
سوسن اصیلی بیان کرد: نظام‌السلطنه در دوره مشروطه و در دوره محمدعلی شاه دولتی دموکرات در کرمانشاه تشکیل داد. عده‌ای از وطن‌خواهانی که با محمدعلی شاه مخالف بودند، به آنجا رفتند و دولت مستقل تشکیل دادند. نظام‌السلطنه رئیس این دولت و گرداننده این ماجرا و مدتی حاکم فارس، بوشهر و بنادر بود. واضح و روشن است، شخصیتی که این‌گونه باشد، مکاتبات بسیار زیادی نیز دارد. از آنجایی که در گذشته آرشیو یا مرکز اسنادی نداشتیم که این‌گونه اسناد به آنجا منتقل و حفظ شود، در نتیجه اسناد رجل سیاسی معمولاً در خانواده آنها باقی می‌ماند و در بسیاری موارد چون بعدها فرزندان و نوادگان ارزش این اسناد را نمی‌دانستند، چنین اسنادی از بین رفته است ولی برخی از خانواده‌ها که فرهیخته و فرهنگی بودند، این اسناد را حفظ کردند.
این سندشناس و مشاور رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در ادامه گفت: در این راستا مجموعه اسنادی که منصوره اتحادیه و خانواده نظام مافی به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اهدا کرده‌اند، شامل چند ده هزار سند است که چون تازه وارد کتابخانه شده‌اند، هنوز شمارش نشده باقی مانده‌اند. این اسناد اطلاعات بی‌نظیری در حوزه منطقه فارس، خلیج‌فارس، بوشهر و بندرعباس دارد و بعد از فهرست‌نویسی در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد، سعی بر این است که این اسناد به سرعت، لیست‌برداری، اسکن و فهرست‌نویسی شوند. بدون شک این اسناد تحول بسیار بزرگی در تاریخ‌نگاری آن مناطق به وجود خواهد آورد.
منبع: ایبنا