میراث مکتوب- به مناسبت هفته اسناد ملی و میراث مکتوب، نخستین نشست از مجموعه «سندپژوهی از منظری دیگر» با محوریت بررسی خوشنویسی‌های علیرضا عباسی در مسجد شیخ لطف‌الله، برگزار شد؛ نشستی که نگاهی نو به کتیبه‌ها به‌عنوان منابع تاریخی، هنری و هویتی انداخت و بر اهمیت صیانت از این آثار ارزشمند در چارچوب اسناد ملی تأکید کرد.
نشست از سلسله‌نشست‌های «سندپژوهی از منظری دیگر» با عنوان «کتیبه به مثابه اسناد» روز شنبه ۱۳ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، همزمان با هفته اسناد ملی و میراث مکتوب، در محل مدیریت اسناد و کتابخانه ملی منطقه مرکزی کشور (اصفهان) برگزار شد.
در این نشست که با حضور جمعی از پژوهشگران هنر اسلامی، اسنادپژوهان، اساتید دانشگاه و علاقه‌مندان برگزار شد، شهاب شهیدانی (استاد دانشگاه و پژوهشگر هنر و تاریخ خوشنویسی) به تحلیل و بررسی خوشنویسی‌های استاد علیرضا عباسی در مسجد شیخ لطف‌الله پرداخت.
شهیدانی با تأکید بر اهمیت کتیبه‌های خوشنویسی به عنوان منابع اسنادی ارزشمند، این آثار را تجلی‌گاه پیوند هنر، سیاست و دین در تاریخ ایران اسلامی دانست. وی خاطرنشان کرد: کتیبه‌های دوره صفوی، به‌ویژه آثار علیرضا عباسی، تنها جلوه‌های تزئینی نیستند، بلکه حامل پیام‌های فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی عصر خود بوده‌اند.
از دیگر محورهای مطرح‌شده در این نشست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• کتیبه‌ها به عنوان اسناد زنده تاریخی: تحلیل مضامین آیات، احادیث و اشعار عرفانی موجود در کتیبه‌های مسجد شیخ لطف‌الله و بازتاب گفتمان فرهنگی قرن یازدهم هجری.
• تحلیل سبک‌شناسی رضا عباسی: واکاوی ویژگی‌های خوشنویسی رضا عباسی در کتیبه‌های مسجد شیخ لطف الله، ازجمله ترکیب هنرمندانه خط ثلث و نسخ، نظم هندسی و هماهنگی با معماری گنبدخانه، همراه با بهره‌گیری هنرمندانه از رنگ‌های لاجوردی و طلایی در کاشی‌کاری.
• بعد اسنادی کتیبه‌ها: تبیین جایگاه کتیبه‌ها به‌مثابه اسناد همکاری میان هنرمندان دوره صفوی و بازنمایی هویت مذهبی و سیاسی دوره شاه عباس اول
• چالش‌های حفاظت و ثبت کتیبه‌ها: لزوم مرمت اصولی در برابر آسیب‌های محیطی و انسانی و تأکید بر دیجیتال‌سازی دقیق این آثار برای حفظ آن‌ها در حافظه تاریخی ملی و جهانی
شایان ذکر است سلسله نشست‌های «سندپژوهی از منظری دیگر» تا روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ در محل سازمان اسناد و کتابخانه ملی منطقه مرکزی کشور (اصفهان)، واقع در ملک‌شهر، خیابان بهارستان غربی، جنب ایستگاه مترو گلستان ادامه خواهد داشت. حضور برای عموم اساتید، دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان آزاد است.
منبع: کتابخانه ملی