میراث مکتوب- مقالۀ «بنیادهای تمدّن اساطیری در شاهنامۀ فردوسی» تألیف سیدامیر جهادی و علی جهانشاهی افشار، یکی از مقالات شمارۀ پنجم دوفصلنامۀ ادبیات حماسی است که از سوی دانشگاه لرستان منتشر می‌شود.
در چکیدۀ این مقاله آمده است: بشر پیوسته در مسیر پیشرفت و توسعه مدنیّت گام برداشته است و بی تردید جوامع متمدّن امروزی مرهون تلاش‌های نخستین انسان‌هایی است که گاه به صورت فردی و عالمانه و گاه به شکل جمعی و احیاناً تصادفی و به طریق آزمون و خطا مسیر تمدن و زندگی نوین بشری را فراهم آورده و سنگ بنای جوامع کهن را نهاده‌اند. در الگوهای تاریخی، نخستین آموزش‌ها و کردارهای تمدن‌ساز غالباً در میان جوامع ابتدایی و اولیه شکل گرفته است؛ اما در روایات اساطیری و حماسی، این مهم اکثراً مدیون تلاش نخستین شاه خدایانی است که یا خود منشأ این اقدامات شده‌اند و یا به طریق اولی از نیرویی ماورایی که البته حائز جنبه‌های مثبت و منفی است، فراگرفته‌اند. از جمله متونی که می‌توان نخستین بنیادهای تمدنی را در آن ملاحظه و بررسی کرد شاهنامه است که نویسندگان در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای منابع مکتوب و با هدف بررسی بنیادهای تمدن در حماسه ایران در سه محور سرچشمه‌ها، آموزندگان و کردارهای تمدنی به بررسی مسائل مطرح در این باره پرداخته و چنین دریافته‌اند که بر مبنای شاهنامۀ حکیم توس، سرچشمه‌های تمدن گاه شخصی، در مواردی اهورایی و گاه حتی اهریمنی‌اند و این تمدن‌های نخستین، غالباً برآورده قانون‌گزارانی هستند که در قامت افراد برتر و بعضاً در جامه شاه خدایان، که نمونه نخستین بشر آگاه و متمدنند، نمایان شده‌اند.
برای مطالعۀ متن کامل مقاله کلیک کنید.