میراث مکتوب- روز جمعه ۱۸ مهرماه 1404 آیین بزرگداشت شاعر نامدار قرن دهم هجری، کمالالدین محمد متخلص به «وحشی بافقی»، در شهرستان بافق برگزار شد.
همچنین در این روز آیین رونمایی از تندیس وحشی بافقی با حضور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد و جمعی از فعالان فرهنگی و هنری این استان، در تالار مرکزی شهر یزد برگزار شد.
آیین بزرگداشت وحشی بافق در شهرستان بافق با حضور غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، علیرضا دباغی، معاون اسناد ملی، محمدرضا بابایی، استاندار یزد، محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، علیاشرف صادقی، علی بلوکباشی، بهرام پروینگنابادی و جمعی از استادان، پژوهشگران و اهالی فرهنگ و ادب کشور برگزار شد.
این برنامه که با هدف پاسداشت مقام علمی و عرفانی وحشی بافقی و معرفی جایگاه او در تاریخ ادبیات ایران برگزار شد، شامل بخشهایی چون اجرای موسیقی سنتی، سخنرانیهای علمی، نمایشگاه خوشنویسی، رونمایی از آثار پژوهشی و معرفی طرحهای نمادهای شهری الهامگرفته از آثار این شاعر بزرگ بود.
محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، طی سخنانی در این رویداد به جایگاه حکمت، عرفان و شعر در اندیشه ایرانی و اسلامی پرداخت و وحشی بافقی را شاعری دانست که با دل و سوز درونی خویش راه وصال الهی را پیموده است.
شالویی در آغاز سخنان خود گفت: حکمت و عرفان پیوندی ناگسستنی دارند. همانگونه که فلاسفه بزرگ یونان هر یک در جستوجوی راهی به سوی حقیقت بودند، در سنت اسلامی نیز از بوعلی سینا تا سهروردی، هر یک از مسیر عقل یا دل، راهی به سوی خدا جستهاند.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تفاوت نگاه ارسطو و افلاطون افزود: ارسطو راه عقل و استدلال را برگزید، اما افلاطون دل را برتر میدانست؛ و همین اندیشه در آثار سعدی و حافظ نیز تداوم یافت.
وی سپس با استناد به آرای علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: راز تأثیر دعا در برخاستن تقاضا از عمق دل است؛ زیرا تا دل نسوزد، راهی به حقیقت نمییابد.
مشاور وزیر فرهنگ تأکید کرد: وحشی بافقی نیز از خدا چنین دلی میخواهد؛ سینهای آتشافروز که در آن شعله عشق و سوختگی برای وصال الهی زبانه میکشد. این سوز درونی است که شعر او را جاودانه کرده است.
شالویی در بخش دیگری از سخنانش وحشی بافقی را از تبار عاشقان دانست و اظهار کرد: وحشی اگرچه سعدی، مولانا یا حافظ را درک نکرد، اما از ژرفای جان به همان سرچشمه عشق پیوست. شعر او فریاد دل سوختهای است که از بیسامانی و بیقراری سخن میگوید و نشان از روحی دارد که در جستوجوی حقیقت است.
در پایان، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از اهتمام این انجمن برای ساماندهی و ساخت آرامگاه شاعران و اندیشمندان بزرگ کشور خبر داد و افزود: همانگونه که آرامگاههایی برای بزرگان ادب ایران چون حافظ، سعدی و فردوسی و بسیاری دیگر از مفاخر و مشاهیر ایران به همت انجمن ساخته یا مرمت و بازسازی شده است، آرامگاه وحشی بافقی نیز به همت انجمن و با حمایت دستگاههای فرهنگی و اجرایی کشور احداث خواهد شد تا یاد این شاعر سوختهدل در دل تاریخ و فرهنگ ایران زنده بماند.
وحشی بافقی؛ شاعر درد و داغ و آیینه
در بخش دیگری از این مراسم نیز محمدرضا بابایی استاندار یزد به ایراد سخن پرداخت و گفت: سرزمین تفتیدهی کویر، همواره مهد تضادهای شگفتانگیز بوده است؛ جایی که از سختی خاک، لطیفترین اندیشهها میروید و از سکوت بیابان، پرشورترین نغمهها برمیخیزد. در این میان، دیار فرهنگپرور بافق، این افتخار جاودان را دارد که زادگاه مولانا کمال الدین محمد (وحشی بافقی)، شاعر درد و داغ و آیینه تمامنمای سوز عاشقانه است.
او افزود: وحشی بافقی، تنها یک شاعر نیست؛ او نبض تپنده احساسی است که از قلب کویر آغاز شد و در شریانهای ادبیات فارسی جریان یافت. کلام او، از غزلیات بیپروا تا ترکیببندهای استوار، ترجمان صادقانه آن جوهر اصیلی است که عشق را نه به زبان تزیین، که با آتش درون بیان میکند. امروز، میراث وحشی نه تنها اعتبار فرهنگی بافق، که سرمایهای معنوی برای تمام ایران است.
استاندار یزد تأکید کرد: برگزاری کنگره بزرگداشت این سخنسرای بزرگ در زادگاهش و به مناسبت ۱۸ مهر ماه؛ روز بزرگداشت این شاعر جاودان، حرکتی هوشمندانه و ستودنی است. این رویداد، فراتر از یک همایش، فرصتی است برای دمیدن روحی تازه در کالبد پژوهشهای ادبی و پیوند دادن نسل نو با یکی از استوارترین ستونهای شعر کلاسیک. این همت والا، نشان از ریشهداری فرهنگ در میان مردم نجیب بافق و تعهد آنان به مفاخر ملی دارد.
در ادامه این آیین نیز غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و بهرام پروین گنابادی، استاد و پژوهشگر زبان و ادبیات درباره شعر و اندیشه وحشی بافقی و اهمیت و جایگاه این شاعر برجسته قرن دهم هجری در سپهر ادبی ایران و جهان ادب به ایراد سخن پرداختند.
در بخش سخنرانیها، غلامرضا امیرخانی با قرائت بیتی از اشعار وحشی بافقی به مفهوم عشق در قرآن و آموزههای اهلبیت(ع) اشاره کرد و امام حسین(ع) را نمونه کامل عشق در عالم خلقت دانست.
برگزاری این مراسم بخشی از هفته فرهنگی «وحشی بافقی» به شمار میرود که به مناسبت چهارصد و نود و سومین سال تولد این شاعر برجسته در شهرستان بافق نامگذاری شده است. در طول این هفته، مجموعهای از برنامههای فرهنگی، هنری و ادبی در پاسداشت مقام و میراث ادبی او برگزار میشود.
وحشی بافقی از شاعران برجسته قرن دهم هجری است که بیش از ۹ هزار بیت شعر از او برجای مانده است. شاهکار ماندگار او مثنوی «فرهاد و شیرین» با مناجاتی سوزناک آغاز میشود و از نمونههای درخشان شعر عاشقانه در ادب فارسی به شمار میرود. این شاعر نامدار را خالق مکتب «واسوخت» میدانند و تأثیر شعرش از یزد و کاشان تا بندر هرمز و حتی شبهقاره هند گسترش یافته است.
رونمایی از تندیس وحشی بافقی
در آیین رونمایی از تندیس وحشی بافقی در یزد نیز رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی گفت: موضوع مفاخر و ساخت آثار حجمی و تندیسهای مرتبط با آنان، چه در داخل کشور و چه در فراسوی مرزها، در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با جدیت دنبال میشود. سال گذشته مجسمهای از مولانا در میدان محمدیه تهران نصب شد که با استقبال گسترده مردم روبهرو گردید و پیش از آن نیز آثاری در میادین دیگر از جمله میدان ونک ساخته و نصب شد. اکنون سومین اثر حجمی، یعنی تندیس جناب وحشی بافقی، در استان یزد رونمایی میشود.
شالویی تأکید کرد:نسل امروز ما برای ارتباط عمیقتر با مفاخر نیازمند نشانههایی دیداری است. آثار هنری، از جمله تندیسها، میتوانند نقش مؤثری در ایجاد این پیوند ایفا کنند. وقتی فردی تندیس وحشی بافقی را میبیند، بیتردید علاقهمند میشود درباره او بیشتر بداند و به شعر و اندیشهاش رجوع کند. خودِ اثر تنها یک نشانه است؛ مهم آن است که این نشانه انسان را به سوی معنا و اندیشهای والا رهنمون سازد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ظرفیتهای فرهنگی استان یزد گفت:استان یزد و شهرستانهای آن سرشار از مفاخر دینی، علمی و ادبی است. شناخت و معرفی این بزرگان، بهویژه آنان که کمتر شناخته شدهاند، از وظایف مهم انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به شمار میرود. ما محدودیتی برای معرفی مفاخر قائل نیستیم؛ هر آنکه مردم به او افتخار میکنند، چه شاعر و ادیب باشد و چه دانشمند یا هنرمند، باید مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان با قدردانی از دستاندرکاران برگزاری این رویداد گفت:از خداوند بزرگ سپاسگزارم که توفیق داد در این روز مبارک، تندیسی از شاعر عاشق و عارف، وحشی بافقی، در یزد رونمایی شود. امیدوارم این اثر آغازی برای توسعه فضاهای فرهنگی و ادبی در سراسر کشور باشد و نام و یاد مفاخر ایرانزمین همواره در دل مردم زنده بماند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد نیز در این آیین گفت: وحشی بافقی، شاعر و حکیم فرزانهای بود که متون و اشعار او نقطه عطفی در ادبیات ایران است. او همچون ستارهای در آسمان فرهنگ کشور میدرخشد و استان یزد و شهر بافق مفتخر به نام و یاد این شاعر است.
حجتالاسلام عباس دانشی افزود: امید میرود سالها پس از درگذشت غریبانه این شاعر رنجدیده، با برگزاری ویژهبرنامههای مختلف و رونمایی و نصب تندیس این شاعر برجسته، بخشی از کمکاریها جبران شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد تأکید کرد:مفتخریم که دفتر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان یزد با حضور استاندار محترم و ریاست انجمن راهاندازی شد؛ چراکه پس از راهاندازی خانه هنرمندان، این دومین حرکت زیرساختی برای اهل فرهنگ و قلم است و امید میرود بتوانیم سرای اهل قلم را نیز راهاندازی کنیم تا همه ظرفیتها به شکلی نظاممند و سازمانیافته به کار گرفته شود.
در پایان این آیین، پس از رونمایی از تندیس وحشی بافقی، این اثر هنری در بخش ورودی تالار مرکزی یزد نصب شد.
منبع: کتابخانه ملی ـ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
        

