بررسی و ارزیابی دستنویس شاهنامه فلورانس

میراث مکتوب – این مقاله به بررسی و ارزیابی مجدد کهن‌ترین دستنویس شاهنامه (کتابت ۶۱۴ ق) متعلق به کتابخانه ملی مرکزی فلورانس در ایتالیا می‌پردازد و جایگاه و اعتبار آن را در میان سایر دستنویس‌های شاهنامه روشن می‌سازد. مولف پس از معرفی مشخصات ظاهری و رسم الخط این دستنویس، در دو بخش کلی به اریابی متن آن پرداخته است. یکی بررسی نمونه‌هایی از تباهی متن، در ده بخش با عناوین: برخی از نقطه گذاری های نادرست و لغزش‌های قلمی، اعراب گذاری نادرست، واژه های گویشی، نویسش های نادرست، ناهمواری های وزن، عیوب قافیه، نفوذ واژه های عربی در بیت های اصلی، جابه جایی مصراع ها و بیت ها، افتادگی ها، برافزودگی ها و دیگر بررسی نمونه هایی از دیرینگی و استواری متن. در سیزده بخش با عناوین: املای کهن تر و درست تر، برخی نقطه گذاری‌های درست، برخی اعراب گذاری های درست، تحول برخی همخوان ها، برخی واژه ها و ترکیبات کهن تر، کاررفت ریخت کامل تر واژه ها، از راه ادغام واکه ها، سبک نکردن وزن، ار وزن سنگین تر تا تسامح در وزن، نرمیده کردن برخی از واژه های عربی، برخی مصراع ها و بیت ها به بیانی کهن تر یا استوارتر، کاهش نسبی افتادگی ها و برافزودگی ها، کهنگی متن مقدمۀ منثور.
بررسی همۀ این موارد نشان می دهد که دستنویس فلورانس با همۀ عیوب و نقایصی که دارد بیش از سایر دستنویس های شاهنامه عناصر کهن زبانی را در خوده نگاه داشته و شمار افتادگی ها و افزودگی های آن از دیگر دستنویس ها کمتر است و در مجموع معتبرترین دستنویس شناخته شدۀ شاهنامه می باشد.
ادامه مقاله «بررسی و ارزیابی دستنویس شاهنامه فلورانس» نوشته جلال خالقی مطلق که در دفتر هجدهم نامه بهارستان به چاپ رسیده است را با کلیک بر روی فایل مطالعه کنید.