بررسی متنی و سندی متون مقدّس یهودی – مسیحی

میراث مکتوب – کتاب مقدس نام مجموعه ای از نوشته های کوچک و بزرگ است که مسیحیان تمام آنها را و یهودیان بخشی از آنها را کتاب آسمانی و دینی خود به حساب آوردند. بخش مشترک بین یهودیت و مسیحیت را یهودیان کتاب عهد و مسیحیان عهد قدیم (عتیق) می نامند. بنابراین ما دو مجموعه نوشته در اختیار داریم که برای سهولت کار باید مطابق اصطلاح مسیحی واژه های «عهد قدیم» و «عهد جدید» را برای آنها به کار ببریم. یکی از نام هایی که بیشتر در زبان های عربی و فارسی برای کل این دو مجموعه رایج شده است یعنی واژه «عهدین» اشاره به همین اصطلاح مسیحی «دو عهد» دارد.

این نوشتار به چهار بخش کلی تقسیم می شود. در بخش نخست، نوشته های عهد قدیم با توجه به سنت یهودی – مسیحی و نیز نقادان جدید بررسی شده اند. در بخش دوم، به بررسی کتاب ها و نوشته های مجموعۀ عهد جدید با توجه به دیدگاه سنت مسیحی و نیز نقادان جدید پرداخته شده است. در بخش سوم به بررسی کتاب تلمود پرداخته شده است و در بخش چهارم مؤلف دیدگاه قرآن و سنت اسلام را در این باره بیان کرده است.

در کتاب حاضر این متون به تناسب از سه نظر تاریخ نگارش، ساختار متن، و محتوا در قالب چهار دیدگاه کلی شامل دیدگاه سنت یهودی ـ مسیحی، دیدگاه نقادان قدیم، دیدگاه نقادان مدرن، و دیدگاه متون اسلامی بررسی شده‌اند.

فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است :

مقدمه: بحث‌هایی کلی درباره کتاب مقدس
بخش اول: عهد قدیم
    فصل اول: کلیاتی درباره عهد قدیم
    فصل دوم: تورات، معانی و کاربردها
    فصل سوم: تورات، منشأ و تاریخ
    فصل چهارم: تورات، نگاهی به محتوا
    فصل پنجم: کتاب‌های انبیای متقدم
    فصل ششم: تورات و انبیای متقدم، یک کتاب تاریخی
    فصل هفتم: کتاب‌های انبیای متأخر
    فصل هشتم: مکتوبات، کتاب‌های تاریخی
    فصل نهم: مکتوبات، کتاب‌های غیر تاریخی
    فصل دهم: عهد قدیم، کتاب‌های رسمی درجه دوم (اپوکریفایی)
    فصل یازدهم: عهد قدیم، کتاب‌های غیر رسمی
بخش دوم: عهد جدید
    فصل اول: عهد جدید، نگاه کلی
    فصل دوم: اناجیل هم‌نوا: منشأ، منبع و تاریخ نگارش
    فصل سوم: اناجیل هم‌نوا: نگاهی به محتوا
    فصل چهارم: نامه‌های منسوب به پولس
    فصل پنجم: نوشته‌های منسوب به یوحنا
    فصل ششم: نامه‌های عام یا کاتولیکی
    فصل هفتم: نوشته‌های اپوکریفایی و غیر رسمی عهد جدید
بخش سوم: تلمود، سنت شفاهی یهودیت
    فصل اول: تاریخچه سنت شفاهی
    فصل دوم: تلمود
بخش چهارم: نگاه متون اسلامی به متون یهودی­ مسیحی
    فصل اول: چیستی و ماهیت متون یهودی­ مسیحی در متون اسلامی
    فصل دوم: داوری متون اسلامی درباره متون موجود
منابع

سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، بررسی متنی و سندی متون مقدّس یهودی – مسیحی، تهران، سمت، 456 صفحه، بها: 210000 ريال، 1395.