کد خبر:2724
پ
dinkardsheshom

بررسی دینکرد ششم

ایرانیان در دورۀ ساسانی علاقه و دلبستگی فراوانی به سخنان و نوشته‌هایی با مضامین اخلاقی داشته‌اند

میراث مکتوب – ایرانیان در دورۀ ساسانی علاقه و دلبستگی فراوانی به سخنان و نوشته هایی با مضامین اخلاقی داشته اند. آگاهی ما از ادبیات اندرزی بیشتر از این دوران است، اما این بدان معنا نیست که آنچه از پیشینیان و دانایان روزگاران باستان نقل شده است، همه به این دوران بازمیگردد. اوستا، خود دربردارندۀ سخنان از نوع اندرز نیز بوده است. بخشهایی از اوستاکه شامل این سخنان بوده، گم شده، اما چکیدۀ آنها به زبان پهلوی، در برخی موارد ساختار اوستایی آنها را به دست میدهد.

اهمیتی که این رشته از ادب در دوران ساسانی داشته، سبب گردیده تا اینگونه سخنان کوتاه و پندآمیز را علاوه بر کتابها، بر صخره های عظیم، بناهای بزرگ، حاشیۀ لباسها و فرشها، کنارۀ سفره ها یا در میان ظروف به جای نقش و نگار، یا در ضمن نقش و نگار بنویسند.

این همه، و آنچه که در ادبیات فارسی و عربی از آنها بر جای مانده، نشان از آن دارد که این رشته از ادب در دوران ساسانی رواج بسیار داشته و همین امر سبب شده است که این گونۀ ادب را از ویژگی های فرهنگ مشرق به شمار آورند و بر این باور باشند که مردم مشرق، در نظام اجتماعی خود، حکمت و دانایی را در قالب این گونه سخنان پندآمیز فرا میگرفته اند.

مطالب کتاب دینکرد گرچه اساساً مبتنی بر آثار زبانی و فرهنگی ایران باستان، به ویژه منابع بازمانده از دورۀ ساسانی است، اما تدوین نهایی آن در سدۀ سوم هجری (= نهم میلادی) روی داده است و این زمانی است که به سبب تسلط دین جدید و تضعیف دین زردشتی و درهم شکستن نهادهای دولتی و رسمی مرتبط با آن، خط زبان فارسی میانه که بازتاب دهندۀ این فرهنگ بود، در زیر تسلط زبان دری و خطی که ابهام ها و دشواری های خط فارسی میانه را نداشت، کاربرد و اهمیت خود را از دست داده بود.

از این رو موبدان دانشمند زردشتی بر آن شدند تا به منظور دفاع از دین و تعلیم آموزه‌های آن و حفظ سنتها و احکام دین، خط و زبان اصلی خود را که نمودار هویت آنان بود، نگهدارند و از همین رو است که همۀ آثار بازمانده به زبان فارسی میانه در این سده نوشته شده که مطالب آن مبتنی بر آثار مکتوب و احتمالاً شفاهی بازمانده از دورۀ ساسانی بوده و دینکرد مهمترین آنها است.

اندرزهای کتاب دینکرد ششم نیز زیر همان دو عنوان کلی اندرزهای عملی یعنی امور دینی و نظری، یعنی امور غیر دینی قرار میگیرند، اما نمی توان فاصله و تمایزی میان این دو دسته قائل شد، چه از سویی مطالب غیر دینی در ادبیات ایرانی بسیار اندک است و از دیگر سوی بعضی نوشته های دینی گاه به مسائل زندگی روزانه نیز پرداخته‌اند. در میان اندرزهای عملی، اندرزهای دینکرد ششم گروه خاص خود را تشکیل میدهد.

گروههای اندرزی دیگر، چه دینی و چه غیر دینی، ویژگی عامه‌پسند دارند و به منظور آموزش در سطوح ابتدایی، چه برای جوانان و چه بزرگسالان نوشته شده اند، اما مخاطبان دینکرد، به وضوح، فرهیختگان هستند.

ادبیات اندرزی و دینکرد ششم عنوان مقدمه کتاب بررسی دینکرد ششم و در بخش اول آوانویسی متن پهلوی و یادداشتهای آوانویسی مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش دوم نیز به برگردان فارسی و یادداشتهای برگردان فارسی اختصاص دارد.
واژه نامه، کتابنامه، نمایه و متن پهلوی دینکرد مدن عناوین بخش سوم کتاب بررسی دینکرد ششم است.

کتاب بررسی دینکرد ششم (مقدمه – آوانویسی – برگردان فارسی – تعلیقات -واژه نامه – متن پهلوی) نوشته مهشید میرفخرایی در ۴۹۰ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه، از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به چاپ رسیده است.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612