اهداف و روند اجرای همایش «میراث مشترک ایران و هند»

فرزانه اعظم لطفی با اشاره به هدف برگزاری این همایش گفت: نسخه های خطی پشتوانه فرهنگی و گنجینه هایی هستند که می توان از آن به عنوان تاریخ علم و ارزش های هنر یک کشور یاد کرد.

دبیرعلمی بخش هند همایش بین المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت ها و چالش ها» افزود: ایران و هندوستان دارای نسخه های خطی بسیار زیادی هستند که به دلیل شرایطی که در طول تاریخ در ایران به وجود آمده برخی از نسخه از ایران خارج شده و به هندوستان رفته است. هندوستان یکی از کشورهای است که بزرگترین جایگاه را برای نگهداری اسناد و نسخه های نفیس و ارزشمند داراست.

لطفی ادامه داد: در کشور هندوستان نسخه های ارزشمند از ایران وجود دارد که به پشتوانه محکم علمی گذشتگان در آنجا محفوظ است و نگهداری می شود. اما داشتن چنین گنجینه ای بدون تحقیق و تفحص و پیشبرد امور علمی کاربردی نیست.

دبیرعلمی همایش بین المللی «میراث مشترک ایران و هند؛ نسخ خطی: ظرفیت ها و چالش ها» ادامه داد: امروز نسخه های خطی زیادی در کتابخانه ها محصور مانده که به واسطه برگزاری چنین همایشی به محققان وپژوهشگران یادآور می شویم تا برای انجام فعالیت های علمی از ظرفیت های علمی و گنجینه های ارزشمند ملی بهره ببرند.

لطفی افزود: با توجه به تخصصی بودن این همایش، از کشورهای هندوستان و  پاکستان مقاله های بیشتری ارسال شده است، زیرا موضوع اصلی همایش درباره میراث مشترک ایران و هند است البته تعداد مشارکت کنندگان محققان ایرانی نیز قابل توجه است.

عضو هیات علمی دانشکده زبان و ادبیات خارجی دانشگاه تهران گفت: در این همایش بین المللی، محققانی از حوزه مطالعات زبان سانکریت از دانشگاه بنارس که از دانشگاه های قدیمی کشور هندوستان است؛ شرکت کرده اند. این افراد به طور ویژه درباره نسخه های خطی کار کرده اند که بخشی به زبان سانکریت و بخشی به زبان فارسی است که در قرن چهاردم و پانزدهم میلادی ترجمه شده است.

لطفی گفت: زبان فارسی بیش از 800 سال زبان رسمی و اداری هندوستان بوده است و نسخه های خطی که در کتابخانه ها و مرکز اسناد این کشور نگهداری می شود بالغ بر هزاران نسخه را دربر می گیرد. نسخه های خطی به صورت نسخه های مرکب و دست نوس هستند که از ارزش علمی زیادی برخوردارند و علوم مختلف شامل را شامل می شود. در این بین نسخه های خطی علوم حدیث، علوم فقه، اصول، کلام، نجوم، ریاضیات، موسیقی، پزشکی، خطاطی و حتی کشاورزی، فیزیک و شیمی وجود دارد که مبین این مطلب است که دانشمندان ایرانی از ظرفیت بالایی برای پیشبرد امور و حصول دستاوردهای مطلوب برخوردار هستند.

دبیرعلمی همایش بخش هند بین المللی «میراث مشترک ایران وهند؛ نسخ خطی: ظرفیت ها وچالش ها» ادامه داد: نسخه های خطی به دو بخش مادی و معنوی تقسیم می شوند که نسخه های خطی روی کاغذ، قلم، شکل و شمایل خط، نمونه های خوش نویسی، اجزای مادی مانند تهذیب مورد توجه محققان و پژوهشگران است.

لطفی اظهار داشت: بخش کمیسیون ملی نسخه های خطی هندوستان از موسسات فعال در حوزه نگهداری نسخ خطی است. همچنین یکی از مکان های مهم نگهداری نسخه های خطی در شهر کلکته واقع شده است. در سال 1857 میلادی که دانشگاه کلکته تاسیس شد، شمارش نسخه های خطی کلکته بیش از 42 هزار نسخه  بود که در میان آن نسخه هایی به زبان فارسی، عربی، بنگالی و زبان های محلی هندوستان کشف شده است که همه این نسخه ها دارای تذهیب های طلایی و نقره ای هستند و نقاشی های بسیار خاص دارند.

دبیرعلمی همایش بین المللی «میراث مشترک ایران وهند؛ نسخ خطی: ظرفیت ها وچالش ها» گفت: نسخه های خطی برای هر محقق و پژوهشگری که در حوزه مطالعات تطبیقی و به خصوص مطالعات هندشناسی کار می کنند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

لطفی گفت: انستیتوی مطالعات شرق شناسی در هندوستان نیز از نسخه های خطی نگهداری می کنند. این مرکز در سال 1917 تاسیس شد که در آن زمان حدود 20 هزار نسخه خطی در حوزه هایی چون مطالعات فلسفه، پزشکی، تاریخی، ادبیات، مذهبی و موسیقی در این مرکز حفاظت شد و حداقل  50 درصد از این نسخ، مربوط به مطالعات زبان فارسی است.

وی اضافه کرد: بسیاری از گنجینه های ادبی و نسخه های خطی ایران در هندوستان وجود دارد؛ 37 هزار نسخه خطی در موزه دولتی اوریسا از شهرهای مرکزی هندوستان نگهداری می شود که سال 1932 افتتاح شده است، برخی از این نسخه ها در برگ، پوست درخت، کاغذهای دست ساز و پوست حیوانات نوشته است.

دبیرعلمی بخش هند همایش بین المللی «میراث مشترک ایران وهند؛ نسخ خطی: ظرفیت ها وچالش ها» یادآور شد: برخی از این نسخه های خطی با تلفیق فرهنگ ایران و هند است که امید است از طریق شناخت اشتراکات بین ایران و هند و برگزاری چنین همایشی یادآور میراث فرهنگی و گنجینه ارزشمند ایران و هند باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تاکنون 50 چکیده تخصصی به دبیرخانه همایش ارسال شده است.

منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی