میراث مکتوب – تذکرۀ پرتوستان کتابی است که رضاقلی خان هدایت (1215 – 1288 ق) در پنجاه و شش پرتو، در حکایات و مطالب مربوط به عرفا و صوفیۀ روزگار خود که با آنان، نشست و برخاست داشته، به سال 1282 – 1283 قمری در تبریز تألیف کرده است.
مؤلف در آغاز رساله، ذیل هر پرتو، به بررسی احوال یک نفر از عرفاء و صوفیه پرداخته که خود با آنان مراوده و حشر و نشر داشته، یا توسط نزدیکان و دوستان از احوال آنان مطلع بوده است.
از پرتو سی ام به بعد، به بررسی احوال میرزا ابواقاسم شیرازی مشتهر به سکوت (درگذشت 1239 ق.) می پردازد و در ضمن آن، به سیر و سلوک خود و رفت و آمد به مجالس میرزای مذکور اشاره می کند.
پرتوستان تذکره ای است مختصر اما سودمند در باب بزرگان حکما، عرفا و مشایخ متأخر و هم روزگار هدایت که حاوی اطلاعات ارزشمندی است به ویژه که اکثر مطالب آن را دیده ها و تجارب شخصی هدایت دربرمی گیرد. پرتوستان زمانی که هدایت به تربیت مظفرالدین شاه مأمور بوده است به رشتۀ تحریر درآمده است.
رضا قلي خان هدايت، پرتوستان، مقدمه و تصحيح: حسين نصيرباغبان، تهران، ارمغان تاريخ، 110 صفحه، قطع: رقعی، بها: 120000 ریال، 1396.
دربارۀ زندگی و آثار رضاقلی خان هدایت بیشتر بدانید/ اینجا