میراث مکتوب- آیین یادبود زنده‌یاد «سید احمد وکیلیان»، فرهنگ‌پژوه و فولکلوریست برجسته، عصر جمعه، شانزدهم دی‌ماه ۱۴۰۱ در مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
در آغاز این برنامه، «محمد جعفری قنواتی»، سرویراستار دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران پشت تریبون حاضر شد و پیام «کاظم موسوی بجنوردی»، رئیس مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی را قرائت کرد:
استاد سید احمد وکیلیان از پژوهش‌گران برجسته، خوش‌فکر و نواندیش در حوزۀ فولکلور ایران بود. آثار به‌جامانده از وی، مؤید و مبین این ویژگی‌ها است که از آن‌ها نام بردم.
هم‌چنان که می‌دانید ما در مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه‌ای با عنوان دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران تألیف و منتشر می‌کنیم که تا کنون شش جلد آن منتشر شده است و در آیندۀ نزدیک نیز جلد هفتم آن منتشر خواهد شد. استاد سیداحمد وکیلیان از همان نخستین روزهای آغاربه‌کار این دانشنامه عضو شورای علمی آن بود. من همۀ جلسات شاهد اظهار نظرهای دقیق، علمی و راهگشای ایشان بودم. او با نواندیشی‌های خود از یک سو و از سوی دیگر به سبب شناخت عمیقی که از آداب و آیین‌های ایران داشت، مدخل‌های فراوانی را برای تألیف در دانشنامه پیشنهاد می‌کرد. همچنین در نقد و بررسی کارهایی که صورت گرفته بود نیز با احساس مسئولیت فراوان مشارکت می‌کرد.
یکی از کارهای اساسی ایشان انتشار شصت شماره فصلنامۀ فرهنگ مردم بود. این مجموعۀ گرانقدر به یکی از منابع مهم ما در نگارش بسیاری از مقالات تبدیل شده و مراجعه به مدخل‌های مختلف دانشنامه مؤید این موضوع است.
او سپس در ادامه در سخنان خود گفت: خدمات علمی وکیلیان در قصه‌شناسی، نواندیشانه بود و کاری که کرد سال‌ها بعد عیان شد. رفتار و کردار او برخی جنبۀ عمومی نداشت. در جلسه‌ای در که بزرگداشت او به همت خانه کتاب گفتم او مصداق پیر راهگشا و راهنمای قصه‌های ایرانی بود.
او اولین قصه‌شناس ایرانی بود که به عضویت انجمن جهانی قصه‌شناسی درآمد و اولین قصه‌شناسی بود که قصه‌های ایرانی را با فهرست بین‌المللی قصه تطبیق داد. او همچنین با اختیار مجلۀ فرهنگ مردم دیدگاه سنتی به فرهنگ مردم که هر چیز قدیمی را فرهنگ مردم می‌داند، تغییر داد و با دیدگاه مدرن کوشید فرهنگ مردم ر به‌روز کند و این همه یعنی هم تسلط علمی داشت و هم تجربی.
سخنران بعد، «حمیدرضا دالوند»، عضو هیأت علمی فرهنگ و زبان‌های باستانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود که گفت: او وقتی در دهۀ هفتاد کار فرهنگ مردم در صداوسیما را شروع کرد هنوز به فرهنگ مردم با چشم دیگری نگاه می‌شد و او بود که سبب شد نگاه‌ها در صداوسیما به فرهنگ مردم تغییر کند. کار دیگرش، کار ارزشمند پژوهش در قصه‌های ایرانی بود. او همچنین مجلۀ فرهنگ مردم را منتشر کرد آن وقتی که همۀ آدم‌ها در موقع بازنشستگی اندوخته‌ای دارند او آن را خرج مجله‌اش کرد و حداقل کاری که کرد فرصت دادن برای نوشتن به صدها گمنام بود. او مجله را تبدیل به کانون و دفتر آن را تبدیل به پاتوق کرد آسایش خانواده را صرف مجله کرد. همه می‌توانیم کاری کنیم که ماندگار شود و سید کارهایی کرد که ماندگار شد. سید هرگز نمی‌میرد نه به‌خاطر کارهایش که راز ماندگاری او ایران است. فرهنگ عامه یکی از ارکان هویت ملی ماست و هر اسمی که با آن گره بخورد. نمی‌میرد پس وکیلیان هم نخواهد کرد.
در ادامه «هوشنگ جاوید»، پژوهش‌گر فرهنگ عامه و موسیقی نواحی ایران برای حاضران سخن گفت: سیداحمد مثل دوست و برادر و استاد من بود.
وقتی دربارۀ او باید صحبت می‌کنیم، دردهایش را هم باید بگوییم. او تمام هستی‌اش را گذاشت تا این مجله را راه بیاندازد. خودش به کتابفروشی‌ها می‌برد و گاهی هم ضرر می‌کرد. دم نزد و به‌دنبال انتشار شماره بعد رفت. با زنده‌یاد حسن ذوالفقاری همکاری کرد تا در دانشگاه رشتۀ فرهنگ مردم پدید آید. او دوره‌ای که فرهنگ مردم دیده نمی‌شد قلم به دست گرفت و تاخت و درست تاخت.
در ادامه «سیدعلی کاشفی خوانساری»، نویسندۀ ادبیات کودک و نوجوان سخن گفت: بین ادبیات کودک و فرهنگ مردم همواره تعاملات بوده و تأثیرات متقابلی وجود داشته است. وکیلیان همیشه فعالیت در ادبیات کودک هم مدنظر داشته و آثاری که با الهام از فرهنگ عامه پدید آورده قابل تقدیر است. او همچنین چند شماره از مجلۀ فرهنگ مردم را به ادبیات کودک اختصاص داد.
در ادامه «فاطمه عظیمی‌فرد»، مدیر گروه زبان رسانه مرکز تحقیقات صداوسیما درباره عاشقیت احمد وکیلیان و همسرش، زهره زنگنه صحبت کرد و البته به دوران حضورش در واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا سیما نیز پرداخت.
در پایان، «سیدامیر وکیلیان»، فرزند استاد از حاضران قدردانی کرد.
اجرای سهراب‌کُشون توسط محسن میرزاعلی، شاهنامه‌خوانی بختیاری توسط خسرو دهقان و غزل‌خوانی توسط رضا کدخدا از بخش‌های دیگر این مراسم بود.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی