در این پژوهش به احوال و آثار و اندیشه‌های همۀ آنها (بجز منسوبان به نوغان و مشهد) پرداخته شده است. طوس در این معنی نام ولایتی است که چند شهر و آبادی‌های زیادی داشته است و باید به چهار شهر مهم و معتبر آن یعنی: نوغان، طابران (روستاهای توس و اسلامیۀ کنونی)، تروغبذ (طرقبه) و رادکان اشاره شده است که از آن میان نوغان چون از قرنها پیش در مشهد مقدس مستحیل شده و عملاً به صورت بخشی از هویت جغرافیایی این شهر درآمده، از حوزۀ تعهد ما در این مطالعه خارج شده است و طبیعتاً اگر قرار باشد سخن از نوغانیها و مشهدیها به میان آید، کار مستقلی را طلب می کند.
تنوع شخصیتها در این منطقه زیاد و تقریباً همۀ تخصصها و رشته های مختلف علوم را شامل می شود. بنابراین در این کتاب با نام محدث، مورخ، جغرافی دان، شاعر، ادیب، عارف، عالم دینی و بالاخره سیاستمدار و امیر و حاکم، که همگی از طوس برخاسته اند آشنا می شویم. کسانی که توانسته اند در زمینه های گوناگون تحولات و دگرگونیهایی را سبب شوند و از خود آثاری گرانسنگ و تعیین کننده بر جای بگذارند.
این کتاب شامل پنج فصل است:
1- ناماوران طراز اول طوس، که با نام اشهر و به ترتیب تاریخی و رعایت سنخیت آنها معرفی شده اند، شامل 24 نفر از جابربن حیان … و فردوسی تا دکتر رجایی بخارایی.
2 – ناموران مدفون در طوس که دارای مقبره و گورجای مشخص هستند ، ایضاً به ترتیب تاریخی، شامل هفت نامدار از سید عبدالله برزش آبادی تا پیر پالاندوز (کارندهی یا کاردهی).
3 – رجال سیاسی و حکام طوسی دارای مقبرۀ مشخص و بارز، یعنی ارسلان جاذب و امیرارغون جانی قربانی و دیگر اعضای خاندانش.
4 – شعرا و ادبای مدفون در مقبرة الشعرا و جوار آرامگاه فردوسی در شهر طوس، شامل هفت شاعر از خدیوجم تا عشرت قهرمان.
5 – فرهنگنامه ناماوران طوس به ترتیب الفبایی بر اساس نام کوچکشان که 454 تن شده اند. توضیح آن که نام افراد مذکور در فصول قبل نیز در این بخش بدون شماره آمده، اما هرکدام به فصل مربوط ارجاع شده است.
در مجموع این اثر 494 ناماور طوسی در پنج فصل این پژوهش معرفی شده اند.
در پایان هم منابع به ترتیب نام کتاب و فهرست‌ناماوران طوس بر اساس نام اَشهرشان، نیز فهرست ناماوران روستای طوس آمده است.
سیدی فرخد: سید مهدی، یاحقی: محمدجعفر، نام‌آوران طوس، مشهد، آهنگ قلم، 426 صفحه، 1393.