میراث مکتوب – ارجاع به منشأ ریشه‌شناختی برخی از داروهای مفرده، به درست یا غلط، در رساله‌های داروشناسی دورۀ اسلامی از جمله رساله‌های نگاشته شده در اندلس، کاملاً رایج است و کسانی که با این مواد کار کرده‌اند، آنها را به خوبی می‌شناسند.
به همین دلیل است که امروزه هیچ کس از نقل قولی که سیمونت ( ۱۸۸۸:xxv پانوشت۲) به لوکلر نسبت داد، شگفت زده نمی‌شود:
می‌دانیم که مسیحیانِ قرطبه، در سدۀ ۴ق/۱۰م به زبان لاتینی می‌خواندند و در زمان ابن بیطار نیز به این زبان سخن گفته میشد، زیرا او در کتابش، دربارۀ ۳۰ دارو با نامهای لاتینی نوشته است. بی‌تردید، مسیحیان، دکانهای فروش گیاهان دارویی داشتند و آنها را با نامهای لاتینی می فروختند، و گرچه بربر بودند، دانش آنها برای عربهای مخاطب ابن بیطار ضروری می نمود.
سیمونت، حتی از این هم پیشتر رفت و بر این اساس که واژۀ «لاتینی» معادل «عجمیهالاندلس» است، نتیجه گرفت که مردم، در سدۀ ۷ق/۱۳م در اسپانیای اسلامی به زبان کاستیلی کهن سخن میگفتند (سیمونت ۱۸۸۸: xxv).
ابن بیطار در کتاب الجامع، دربارۀ ۳۰ واژه با ریشۀ لاتینی و دیگر زبانها، که به زعم وی به زبانهای غیرعربیِ اندلس مربوط بودند، نوشت. او این واژگان را برای تسهیل در شناسایی مفردات گوناگون رساله های دیگر یا نشان دادن فضل و دانش خود افزوده بود. به هر روی، الجامع ابن بیطار، تنها یک رویداد شگفت در مجموعۀ آثار دارویی اندلس نیست بلکه نتیجۀ گردآوری و گاهی تغییر شکل اطلاعات منتقل شده از نویسندگان پیشین است.
ادامه مقاله «واژگان رومی تبار در رساله های دارویی نگاشته شده در اسپانیای دوره اسلامی ریشه و انتقال آن» نوشته کارمن بارچلو به ترجمۀ زینب پیری که در شماره سوم دوفصلنامه میراث علمی اسلام و ایران منتشر شده است را بر روی فایل زیر مطالعه کنید.
اخبار مرتبط
…………………………………………………
ترتیب و توالی سال‌های عادی و کبیسه
علوم ایرانی، علوم عربی، یا علوم دورۀ اسلامی؟
