میراث مکتوب – کتاب حاضر تألیف و تحقیقی دربارۀ ریشه شناسی برخی از واژه ها و نام هایی است که در کتاب خدا، قرآن مجید به کار رفته است و تحول صوری و معنایی آنها از صورت اصلی تا شکل های قرآنی شان. این گونه واژه ها را از دیرباز علما و دانشمندان ما معرب یعنی «عربی شده» و یا دخیل یعنی «وارد شده» به زبان عربی از زبان های بیگانه خوانده اند.
مؤلف کتاب آرتور جفری از عربی دانان و سامی شناسان غربی است که سالها در مدرسۀ مطالعات شرقی به عنوان استاد زبان های سامی به تدریس و تحقیق اشتغال داشته است. وی گذشته از این کتاب آثار متعدد دیگر دربارۀ قرآن و دین اسلام دارد و هموست که متن عربی کتاب المصاحف ابن ابی داود (متوفی 316 ه.ق) را یافت و تصحیح نمود و برای اولین بار به چاپ رسانید.
به گفتۀ مترجم ، کتاب واژه های دخیل در قرآن مجید در سال 1938 میلادی، یعنی 62 سال پیش به چاپ رسیده است و در این فاصله البته دانستنی های ما دربارۀ زبان عربی و دیگر زبان های سامی و نیز زبان های غیر سامی اقوامی که اعراب با آنان در تماس بوده اند، در نتیجه کشفیات جدید باستان شناسی و پیداشدن متن های جدید و چاپ و نشر انتقادی آنها و متون قدیم و پیشرفت های چشم گیر علم زبان شناسی و علوم وابسته بدان کلی تغییر کرده است و لذا رهبرد ما به مباحثی از این دست به کلی دیگرگون شده است.
این کتاب چکیده و ماحصل تمام گفته ها و نوشته و استدلالات و ریشه شناسی هایی است که علما و دانشمندان فقه اللغة مسلمان و مستشرقان و سامی شناسان و عربی دانان مغرب زمین تا تاریخ تألیف آن در باب معربات گفته و نوشته بوده اند، این گفتارها در صدها کتاب و نشریۀ علمی و تحقیقی به زبان های مختلف پراکنده بود و وی با کوشش خود آنها را در یک جا و در یک کتاب گردآورده است.
البته در فاصلۀ میان چاپ این کتاب (1938 میلادی) و انتشار ترجمۀ آن، پیشرفت های زیادی در موضوع های مختلفی که زمینه های بحث در این کتاب است، حاصل گشته و احتمالاً، بلکه یقیقناً برخی از آرایی که در اینجا ابراز شده باید در روشنی این یافته های جدید بازبینی شود.
جفری، آرتور، واژه‌های دخيل در قرآن مجيد، ترجمه: فریدون بدره ای، تهران، توس، چاپ سوم، قطع: وزیری، 464 صفحه، 450000 ریال، 1395.
مقدمۀ کتاب را اینجا بخوانید.