میراث مکتوب – عبدالقادر مراغی، ملقب به «حافظ»، «گوینده»، و «نظام الدین»، و مشهور به «ابن غیبی»، موسیقی دان بزرگ ایرانی بوده که در سال ۷۶۸ ق در شهر مراغه به دنیا آمد. او از بزرگترین موسیقی دانان و موسیقی پژوهان تاریخ هنر ایران است. به قول دولتشاه سمرقندی، مراغی یکی از چهار هنرمند در پایتخت شاهرخ بوده که در ربع مسکون، به روزگار خود نظیر نداشته اند. مراغی در علم ادوار و موسیقی، یوسف اذکانی (اندکانی) در خوانندگی، استاد قوام الدین در مهندسی و طراحی، و مولانا در خلیل مصور که ثانی مانی بوده است.
تصانیف مراغی، بیش از هر جا، در آثار خود او آمده است. او در برخی از آثارش، مانند مقاصدالالحان، بعضی از دیگر آثارش را معرفی کرده و بسیاری از آثارش را به کتاب دیگرش، کنزالالحان، ارجاع داده و به قول خودش بسیاری از آهنگهایش را در آن مأخذ به خط موسیقی نگاشته است.
تألیف نسخه ای که بیگ باباپور و غلامیه به معرفی آن همت گمارده اند، متعلق به قرن دهم و عصر صفویه می باشد. این نسخه از جمله نسخ نادر در موسیقی است که مؤلف آن با اقتباس از آثار عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی، اقدام به تهیه و تألیف آن نموده است. بیان دستگاهها، مقام ها و گوشه ها در آواز، همان است که در آثار مراغی دیده می شود. مؤلف این رساله، «خواجه عبدالرحمن بن سیف الدین غزنوی» است که دربارۀ او همین قدر می دانیم که او در قرن دهم می زیسته و چنان که از اسمش برمی آید، اهل غزنین بوده است. نسخه موجود از این رساله، در سال ۱۳۳۲ هجری قمری به دست عبدالرحمن بن فکری کتابت شده و او علت کتابت را «حسب الفرموده حضرت ابوی» ذکر می کند.
آنچه این رساله را از دیگر کتب و رسایل همطراز خود در علم موسیقی ممتاز می سازد، بیان خاصیت درمانی علم موسیقی در درمان و رفع بعضی امراض است که می تواند کاربردی و مفید باشد و مؤلف در ابتدای نسخه خود، مخاطب خود را بیشتر اطبا و حکما معرفی می کند. یکی دیگر از شاخصه های بسیار ممتاز این رساله، داشتن تصاویری با محتوای موسیقیایی است. این رساله دارای پانزده تصویر نقاشی شده با رنگ های گرم و شاد می باشد. نام صورتگر این تصاویر چنان که در صفحۀ ۱۴ رساله آمده، محمد ارشد سلجوقی است.
آنچه خواندید، تلخیصی از مقاله ای با عنوان «معرفی رساله ای در موسیقی درمانی، برگرفته از آثار عبدالقادر مراغی (از سدۀ دهم هجری)» به کوشش یوسف بیگ باباپور و مسعود غلامیه است که در صفحه ۲۵۴ سومین ویژه نامه طب سنتیِ پیام بهارستان به چاپ رسیده است.
دیگر عناوینی که در این شماره به چشم می خورد، بدین قرار است:
یادداشت سردبیر: رسول جعفریان
یادداشت دبیر ویژه نامه: فرید قاسملو
ابزارهای جراحی به روایت ابوالقاسم زهراوی: ترجمه دکتر عیوض هوشیار و یوسف بیگ باباپور
تجربه در علم پزشکی و داروسازی: دکتر مهدی محقق
سوغات طبی پاکستان از (طب مراد) تا (مجربات سندی): سیدصادق حسینی اشکوری
نوشته های فارسی درباره گرایش های جنسی در چارچوب سنت پزشکی یونانی- اسلامی: دکتر سوزانه کورتس
جامع الفواید نگاشته یوسف بن محمد بن یوسفی هروی: سیدمحمد موسوی نژاد
حفظ الصحه نگاشته یوسف بن محمد بن یوسفی هروی: سیدمحمد موسوی نژاد
در علت زکام ابوزید بلخی در فصل بهار، هنگام بوییدن گل سرخ: دکتر مهدی محقق
درع الصحه (رساله در فصد و حجامت) نگاشته محمدهاشم بن محمد طاهر طبیب تهرانی: محمد مشتری و سینا چاووشی
رساله خواص الاشیاء از مولفی ناشناخته: حمیده حجازی
کوشش در جهت ارائه اجزائ دانش داروسازی دوره اسلامی به صورت نمودار: علی احمدیان عطاری
نسخه برگردان العشر مقالات فی العین، تالیف حنین بن اسحاق بن سلیمان بن ایوب عبادی: یوسف بیگ باباپور
گزارش بازدید از مازندران و گرگان نوشته رئیس صحیه کشور مملکتی: شهرام قلی پور گودرزی
کارنامک پزشکان طبری: یوسف الهی
دست نوشته ای نویافته از طب سنتی: دکتر یعقوب الهی و یوسف الهی
معرفی بعضی آثار دست نوشت طب گیاهی و سنتی موجود در کتابخانه آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) قم: اوبالفضل عربزاده
منتخب تصاویر مهم ترین نسخه های پزشکی کتابخانه های جهان: افسانۀ حصیری
الفصول فی الطب: یوسف بیگ باباپور
نگاهی به اسناد تاریخ پزشکی معاصر آذربایجان: نوشین شکوری
اسناد تصاویری پراکنده از طب و دارو در ادورا گذشته: غلامرضا سحاب
پیام بهارستان (ویژه طب سنتی ۳) بهار ۹۱؛ به صاحب امتیازی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ به مدیریت و سردبیری رسول جعفریان؛ در قطع وزیری؛ با ۱۰۹۵ صفحه و به بهای ۱۰۰۰۰ تومان منتشر شده است.
تصانیف مراغی، بیش از هر جا، در آثار خود او آمده است. او در برخی از آثارش، مانند مقاصدالالحان، بعضی از دیگر آثارش را معرفی کرده و بسیاری از آثارش را به کتاب دیگرش، کنزالالحان، ارجاع داده و به قول خودش بسیاری از آهنگهایش را در آن مأخذ به خط موسیقی نگاشته است.
تألیف نسخه ای که بیگ باباپور و غلامیه به معرفی آن همت گمارده اند، متعلق به قرن دهم و عصر صفویه می باشد. این نسخه از جمله نسخ نادر در موسیقی است که مؤلف آن با اقتباس از آثار عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی، اقدام به تهیه و تألیف آن نموده است. بیان دستگاهها، مقام ها و گوشه ها در آواز، همان است که در آثار مراغی دیده می شود. مؤلف این رساله، «خواجه عبدالرحمن بن سیف الدین غزنوی» است که دربارۀ او همین قدر می دانیم که او در قرن دهم می زیسته و چنان که از اسمش برمی آید، اهل غزنین بوده است. نسخه موجود از این رساله، در سال ۱۳۳۲ هجری قمری به دست عبدالرحمن بن فکری کتابت شده و او علت کتابت را «حسب الفرموده حضرت ابوی» ذکر می کند.
آنچه این رساله را از دیگر کتب و رسایل همطراز خود در علم موسیقی ممتاز می سازد، بیان خاصیت درمانی علم موسیقی در درمان و رفع بعضی امراض است که می تواند کاربردی و مفید باشد و مؤلف در ابتدای نسخه خود، مخاطب خود را بیشتر اطبا و حکما معرفی می کند. یکی دیگر از شاخصه های بسیار ممتاز این رساله، داشتن تصاویری با محتوای موسیقیایی است. این رساله دارای پانزده تصویر نقاشی شده با رنگ های گرم و شاد می باشد. نام صورتگر این تصاویر چنان که در صفحۀ ۱۴ رساله آمده، محمد ارشد سلجوقی است.
آنچه خواندید، تلخیصی از مقاله ای با عنوان «معرفی رساله ای در موسیقی درمانی، برگرفته از آثار عبدالقادر مراغی (از سدۀ دهم هجری)» به کوشش یوسف بیگ باباپور و مسعود غلامیه است که در صفحه ۲۵۴ سومین ویژه نامه طب سنتیِ پیام بهارستان به چاپ رسیده است.
دیگر عناوینی که در این شماره به چشم می خورد، بدین قرار است:
یادداشت سردبیر: رسول جعفریان
یادداشت دبیر ویژه نامه: فرید قاسملو
ابزارهای جراحی به روایت ابوالقاسم زهراوی: ترجمه دکتر عیوض هوشیار و یوسف بیگ باباپور
تجربه در علم پزشکی و داروسازی: دکتر مهدی محقق
سوغات طبی پاکستان از (طب مراد) تا (مجربات سندی): سیدصادق حسینی اشکوری
نوشته های فارسی درباره گرایش های جنسی در چارچوب سنت پزشکی یونانی- اسلامی: دکتر سوزانه کورتس
جامع الفواید نگاشته یوسف بن محمد بن یوسفی هروی: سیدمحمد موسوی نژاد
حفظ الصحه نگاشته یوسف بن محمد بن یوسفی هروی: سیدمحمد موسوی نژاد
در علت زکام ابوزید بلخی در فصل بهار، هنگام بوییدن گل سرخ: دکتر مهدی محقق
درع الصحه (رساله در فصد و حجامت) نگاشته محمدهاشم بن محمد طاهر طبیب تهرانی: محمد مشتری و سینا چاووشی
رساله خواص الاشیاء از مولفی ناشناخته: حمیده حجازی
کوشش در جهت ارائه اجزائ دانش داروسازی دوره اسلامی به صورت نمودار: علی احمدیان عطاری
نسخه برگردان العشر مقالات فی العین، تالیف حنین بن اسحاق بن سلیمان بن ایوب عبادی: یوسف بیگ باباپور
گزارش بازدید از مازندران و گرگان نوشته رئیس صحیه کشور مملکتی: شهرام قلی پور گودرزی
کارنامک پزشکان طبری: یوسف الهی
دست نوشته ای نویافته از طب سنتی: دکتر یعقوب الهی و یوسف الهی
معرفی بعضی آثار دست نوشت طب گیاهی و سنتی موجود در کتابخانه آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) قم: اوبالفضل عربزاده
منتخب تصاویر مهم ترین نسخه های پزشکی کتابخانه های جهان: افسانۀ حصیری
الفصول فی الطب: یوسف بیگ باباپور
نگاهی به اسناد تاریخ پزشکی معاصر آذربایجان: نوشین شکوری
اسناد تصاویری پراکنده از طب و دارو در ادورا گذشته: غلامرضا سحاب
پیام بهارستان (ویژه طب سنتی ۳) بهار ۹۱؛ به صاحب امتیازی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ به مدیریت و سردبیری رسول جعفریان؛ در قطع وزیری؛ با ۱۰۹۵ صفحه و به بهای ۱۰۰۰۰ تومان منتشر شده است.
معرفی نشریه از زکیه بیات