میراث مکتوب- از ساعت ۱۶ دوشنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۴ خورشیدی، بنیاد ایرانشناسی آذربایجان‌شرقی با همکاری مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب و انجمن ایرانی تاریخ، شعبه آذربایجان شرقی، «جشن مهرگان» را در تبریز برگزار کرد.
عشق به ایران و آیین شکوهمند ایرانی که سراسر مهر است و خرد، چنان در تار و پود آذربایجانی‌ها ریشه دارد که این «عشق و منطق و خویشکاری ملّی» این‌گونه زبانزد شده است: «در ملّی‌گراییِ ایرانی، لهجه‌ی آذری وجود دارد».
مردم این خطّه‌ی پرخطر اما سربلند، اثبات نموده‌اند که همواره خویشکاری ملّی خود در قبال ایران را، «گردآفرید وار» و «رستم‌گون» به انجام می‌رسانند.
در این روز پرشکوه، هر آنکس هر آنچه که در توان داشت برای ایران و به عشق ایران انجام داد؛ و «محله‌ی سرخاب تبریز» که با آرامگاه ایران پرست‌ترین شاعران تاریخ ایران همجوار است، از لبخند رضایت «استاد شهریار تبریزی» سرمست شد.
بدون شک، در این روز بزرگ، روانِ پاکِ «حضرت فردوسی» نیز از «فرزندان آذری خود در تبریز» خشنود شد؛ چرا که حقیقت آذربایجان همین است. حقیقت آذربایجان، ایران‌دوستی و دفاع از یکایکِ مولفه‌های ملّی این سرزمین اهورایی است.
این جشن، ویژه برنامه‌ای بود در برنامه‌ی هفتگیِ کلاس‌ها/ نشست‌های شاهنامه‌خوانی بنیاد ایرانشناسی؛ و در آغاز، مدرسِ ثابت این نشست‌ها/کلاس‌ها، «بهمن دمشقی خیابانی»، توضیحاتی کوتاه را در مورد جشن مهرگان ارائه داد.
سپس «احسان انتظاری» با خوانش ابیات
«به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد»
توضیحاتی در مورد جشن مهرگان را جاری ساخت؛ که در بخش‌هایی از سخنان خود، به این نکات نیز پرداخت:
۱_شادباش جشن مهرگان؛ مهر روز از ماه مهر؛ جشن پیمان، عهد و مودت؛ جشن شکرگزاری برداشت محصول در فلات ایران؛ جشن منتسب به ایزد مهر از ایزدان دوران پیشازرتشتی و مورد تایید آیین مزدیسنا
۲_ بیان دلیل سخن گفتن در این محفل
۳_ بیان خلاصه‌ای تا رسیدن به داستان فریدون و اشاره به جشن‌های ملی تا مهرگان در شاهنامه.
۴_گیومرت؛ دوران پادشاهی سی سال(همراه با خوانش ابیات)
۵_سیامک؛ پسر گیومرت
نخستین نبرد نیروهای خیر و شر، نیروهای تابع اهورامزدا و در راستای راستی و اشه با نیروهای تابع اهریمن و در راستای کژی و ناراستی. ۶_دیو رشک. ۷_کشته شدن سیامک توسط دیوبچه و سپس انتقام‌گیری هوشنگ، پسر سیامک و نوه گیومرت. ۸_پادشاهی هوشنگ؛ چهل سال. ۹_دادگستری در جهان و وضع قوانین برای بسط داد. ۱٠_مهار آتش و جشن سده منتسب به هوشنگ پیشدادی.
۱۱_زنده‌یاد ابوالفضل خطیبی در مقاله‌ای دست‌کم چهار بیت مربوط به جشن سده را پذیرفته است. ( نامهٔ فرهنگستان، بهار ۱۳۹۷، صفحهٔ ۱۳۱ – ۱۵۲)
۱۲_پادشاهی طهمورت دیوبند؛ سی سال. ۱۳_جمشید؛ هفتصد سال. ۱۴_ساخت آلات جنگی ۱۵_چهار طبقه اجتماعی:
آتوربان (روحانیون)
تیشتاریان (ارتشیان)
بسودی یا نسودی (کشاورزان)
اُهتوخَشی (پیشه‌وران و صنعتگران)
۱۶_جمشید بیدادگر شد و علیه خدا طغیان کرد؛ و عصر ضحاک آغاز شد ۱۷_به مدت هزار سال، حکومت ضحاک. ۱۸_چهل سال آخر حکومت ضحاک: خواب دیدن فریدون.
۱۹_اشاره به جشن تیرگان و داستان آرش کمانگیر در تداوم بحثِ جشن سده و نوروز ۲٠_اشاره به مهرگان.
سپس«بهمن دمشقی خیابانی» در دومین بخش از سخنان خود، ضمن خوانش مقاله‌ای از دکتر چنگیز مولایی در مورد جشن مهرگان (مدخل مهرگان، دانشنامه‌ی زبان و ادب فارسی، چاپ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جلد۶) به خوانش و شرحِ ابیات ۱۹۵ تا پایان دیباچه‌ی شاهنامه پرداخت.
در ادامه و پس از برگزاری نشست، حیاط عمارت تاریخی بنیاد ایران شناسی، میزبان بخشی دیگر از بزم و شادیِ حاضران در جشن مهرگان بود.
کوشش‌های یکایکِ فرزندانِ فردوسی در تبریز، با پشتیبانی ریاست بنیاد ایرانشناسی آذربایجان‌شرقی، «محمد طاهری خسروشاهی» و تلاش‌های ستودنیِ رئیس انجمن ایرانی تاریخ، شعبه آذربایجان‌شرقی، «فاطمه اروجی»، همچنین حمایت‌های رئیس مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب، «اکبر ایرانی» به ثمر نشست؛ و عمارت تاریخیِ بنیاد ایرانشناسی آذربایجان‌شرقی، امضایی دیگر در دفتر زرّینِ ایران‌خواهیِ آذربایجان به یادگار گذاشت.
نیما عظیمی
