میراث مکتوب- محمدمهدی اسماعیلی در آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی که سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ماه در کتابخانه ملی برگزار شد، با تبریک دهه کرامت و همزمانی آن با بزرگداشت فردوسی عنوان کرد: امسال روز بزرگداشت فردوسی بزرگ و زبان و ادب فارسی با دهه کرامت مصادف شده که تقارن دلنشینی است. حضور امام رضا (ع) در ایران یک تحول علمی و تمدنی برای ما به دنبال داشته است که شاید از این منظر کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد. در آغاز قرن سوم، هجرت تاریخی امام رضا (ع) منشا تحولات بزرگی شد چرا که خلیفه آن روز هم یک خلیفه دانشمندی بود و این مسئله باعث شد با حضور امام رضا (ع) فضای علمی و دانشی در منطقه خراسان بسیار قوی تر از گذشته خود را نشان دهد. اگر مرکز علمی کشور بزرگ اسلامی آن دوره از بغداد به مرو و خراسان منتقل می‌شود و ما شاهد هستیم در قرون سوم تا پنجم دانشمندان بسیاری از خراسان بزرگ در آسمان فرهنگ و دانش ایران فرهنگی بزرگ و تمدن اسلامی درخشش پیدا می‌کنند، قطعاً یک ریشه مهم آن هجرت تاریخی امام رضا (ع) است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه تفکر فردوسی یک تفکر دینی ایرانی است، گفت: فردوسی بزرگ ما هم متعلق به دوره تاریخی بین سوم تا پنجم است. بزرگان ما در حوزه‌های مختلف فقاهتی و مذاهب مختلف عمدتاً از منطقه خراسان بودند و یک دوره بازگشت به فرهنگ و هویت ایرانی با رودکی و فردوسی شکل می‌گیرد و به لحاظ تاریخی این مقطع بسیار مهم و تاثیرگذار است. فردوسی شاعر نیست او یک حکیم با مرتبه‌ای بالاتر است. یک تفکر فلسفی و حکمی پشت شاهنامه است و احیای یک هویت و پیوند آن با هویت دینی از ویژگی‌های شاهنامه است. فردوسی نقطه اوج شکل‌گیری تفکری است که فضای تعامل دینی با هویت ایرانی را به صورت عملی در شاهنامه نشان می‌دهد. ما فردوسی را عزیز و گرامی می‌داریم؛ نه اینکه فردوسی تنها یک شاعر بزرگ باشد بلکه سی سال مرارت کشیده برای شاهنامه که این به تنهایی حسن بزرگی است ولی بالاتر از این فردوسی در قله حکمت ایرانی و اسلامی قرار دارد و ما به فردوسی افتخار و مباهات می‌کنیم. در ۲۰۰ سال اخیر جریانی بریده از سنت و فرهنگ ایرانی – اسلامی تلاش کرد دوگانه‌ای از ایرانیت و اسلامیت بسازد گویی این دو جمع شدنی نیستند. اگر آثار برخی از روشنفکران نسل اول و نسل‌های بعد را مرور کنید یک تفرقه و تمایز جدی را قائل هستند و می‌خواهند از این تاریخ مشعشع حضور اسلام در سرزمین ما یک پل بزنند و عبور کنند. شهید مطهری با کتاب گران‌قدر خدمات متقابل ایران و اسلام نشان داد این فکر نادرستی است.
وی تاکید کرد: نهضت انقلاب اسلامی و امام راحل بر حل دوگانه دین و علم جدید شکل گرفت و ما به دنبال حذف تجدد یا عبور از سنت نبودیم، جمع این دو در اندیشه انقلاب اسلامی پدید آمد و از جمله دوگانه‌هایی که انقلاب امام راحل حل کرد دوگانه ساختگی میان ایران و اسلامیت بود که تلاش می‌کردند فردوسی را به عنوان نماینده هویت ایران قبل از اسلام مقابل تاریخ ۱۴۰۰ ساله ایران قرار دهند. امروز ما دوگانه‌ای به اسم ایرانیت و اسلامیت نداریم. ما به گذشته فرهنگی خودمان در دوره ایران شهری نگاه مثبت داریم البته که مثل هر حوزه فرهنگی به آن دوره هم شاید اشکالاتی بگیریم اما هویت ایرانی ما قابل افتخار است. ما با هویت ایرانی قبل از اسلام خودمان دوگانه نمی‌سازیم اما نقطه اوج و درخشش فرهنگ ایرانی را در امتزاج آن با روح اسلامی و دین آسمانی می‌دانیم. این امتزاج به ما عزت صد چندان داد و بزرگانی مثل بوعلی سینا، فارابی، و نظامی محصول این امتزاج تاریخی هستند.
اسماعیلی با بیان ضرورت احیای ارتباطات فرهنگی اظهار کرد: اگر اسلام و فرهنگ اسلامی نبود ما خبری از فردوسی و بزرگان خود نداشتیم. این فرهنگ و پاسداشت دانایی در دین اسلام بود که فضای فرهنگی را برای رشد و درخشش دانشمندان بزرگ فراهم کرده است. امروز در جایگاهی هستیم که با دوگانه‌هایی القایی و وارداتی یک الگوی سوم برای زیست سعادتمندانه انسان معاصر در اندیشه ما پدید آمده است. هر حوزه فکری تمدنی برای استقرار خود باید بتواند این موانع را از میان بردارد. در دولت سیزدهم هدف ما احیای ارتباطات فرهنگی است و ما با ترکیه، آذربایجان، تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان و هندوستان در یک وحدت جغرافیایی فرهنگی به سر می‌بریم.
منبع: ایبنا