میراث مکتوب – این منتخب خود نوعی ارزیابی دیگر از شعر عربی است.
به عقیدۀ أدونیس ما سنتی ها و غیر سنتی ها معرفت درستی از شعر عربی نداریم. آنچه را عصر نهضت می نامیم بعد از عصر انحطاط که هزارسال و اندی به طول انجامید، چیزی جز تقلید نمونه های سنتی نیست. تنها به شکل بسنده می کند و از روح حقیقی شعر دور است. از این رو می توان عصر نهضت را دورۀ زنده کردن اسلوب های زبانی قدیم دانست، نه احیای روح زبان عربی، چرا که بیشتر از زاویۀ صرف و نحو به زبان نگریسته شده است، نه از زاویۀ شعر و ابداع و از این رو نه شعر عربی و نه روح عربیت در این دوره فهمیده نشد.
حوزۀ شعر عربی بسیار فراخ و بیکران است، از همین رو از گذشته های دور تاکنون منتخبات بسیاری از آن پدید آمده است، اما کمتر منتخب یا جنگ شعری می توان یافت که بتواند به گونه ای بایسته، حق گنجینۀ بزرگ فرهنگ این قوم را که آن را دیوان عرب خوانده اند، ادا کند و تصویر جامع و دقیقی از آن برای مخاطب عرب زبان و غیر عرب زبان خویش ترسیم نماید.
دکتر حبیب الله عباسی در این کتاب تلاش کرده است به اصل معهود شاعر منتقد وفادار بماند و در دفتر نخست کتاب حاضربا تکیه بر آثار تحقیقی أدونیس دربارۀ شعر عربی نشان دهیم سنت دینی با شعر که دیوان عرب بوده، چه سلوکی داشته است. و مهمترین جنبش های شعری که شعر عرب در دو دورۀ پذیرش و پرسش به ویژه در دورۀ زایای فرهنگ اسلامی تجربه کرده، کدامند و از تجربۀ نوگرایی و نوآوری شعر عربی در دورۀ نوزایی اسلامی نیز بحث شده است.
مؤلف در کتاب حاضر منتخبات شعری را بر اساس دیدگاه خود شاعر در مقدمۀ دیوان شعر عربی در دوبخش پذیرش و پرسش طبقه بندی کرده است. در آغاز هر بخش به اختصار از تاریخ ادبی آن دوره سخن گفته شده و در ادامه با استمداد از نوشته های أدونیس بیان شده چرا این دو دوره را پذیرش و پرسش نامیده اند. در پایان نیز علاوه بر مؤخره ای که در آن، عصر انحطاط شعر عربی یا به تعبیری عصر کاریکاتورها بررسی شده اند. از عروض شعر عربی نیز در این کتاب به اجمال صحبت شده است.
فصل های اصلی این عبارت است از:
سنت و نوآوری در شعر کهن عربی
از پذیرش تا پرسش (ادوار شعر عربی)
أدونیس (علی احمد سعید)، سیری در شعر عربی (از روزگار جاهلی تا سقوط بغداد)، تألیف و تدوین: حبیب الله عباسی، تهران، سخن،278 صفحه، شمارگان: 1100 نسخه، بها: 225000 ریال.