میراث مکتوب- «یادداشتی بر سه قضیۀ مکانیک کوهی و پیامدهای آن» نوشتۀ ژ. سزیانو، ترجمۀ رضا علی‌اکبرپور، یکی از مقالات دومین شمارۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران است.
در ابتدای این مقاله می‌خوانیم: «یکی از نام آورترین اندیشمندان مسلمان قرن چهارم هجری بی‌شک ابوسهل بیژن ابن رستم کوهی، اهل طبرستان، است که از سوی شرف الدوله سرپرست گروهی از ستاره شناسان شد که در سال ۳۷۸ق، مأمور انجام رصد در بغداد بودند. اما آوازه‌اش بیشتر به خاطر نقش او در توسعۀ ریاضیات محض است. عمر خیام او را در زمرۀ «فضلای ریاضی عراق» معرفی می‌کند، و انتشار برخی از آثار او در عصر ما بر شهرتش افزوده است.
در میان ستاره‌شناسان یاد شده در بالا، ابواسحاق ابراهیم صابی هم حضور داشت که مطابق نامش از فرقۀ دینی صابئین بود. چند اثر ادبی از وی به جا مانده است؛ اما آنچه از نوشته‌های علمی او به ما رسیده بسیار کم و تنها شامل دو نامه از او خطاب به کوهی است که به همراه پاسخ‌های کوهی حفظ شده‌اند.
این مکاتبه میان دو اندیشمند بی‌فایده نبوده است، زیرا نخست آنکه رابطۀ فرهیختگان از طریق نامه همواره برای مطالعۀ فعالیت فکری و دلایل آن در یک دورۀ خاص بسیار سودمند بوده است؛ به ویژه آنکه، نامه‌های یاد شده دربارۀ بخش کمتر شناخته شدۀ پژوهش‌های کوهی اطلاعاتی می‌دهد، یعنی آن پژوهش‌هایی که به مکانیک، یا به عبارت دقیق‌تر به تعیین مرکزهای ثقل (گرانیگاه‌ها)، مربوط می‌شود.»
در ادامه این مقاله لم‌های سه‌گانۀ کوهی مطرح و بررسی شده است.
برای مطالعۀ متن کامل مقاله کلیک کنید.
