این کتاب که از سوی نشر مجمع ذخایر اسلامی قم در اسفند ماه 1392 به انتشار رسیده توسط علی محمد منشی متخلص به حکیم نگاشته شده که در موضوع داستان‌های اخلاقی از متون قدیمی است و پیشگفتار، تصحیح و تعلیقات آن براساس هفت نسخه خطی به کوشش احمد بهنامی بوده است.
درمورد مؤلف این اثر، نه در الذریعه، و نه در مجمع‌الفصحا نامی از او نیست و آنچه از نسخ خطی شکرستان درباره وی به دست می‌آید، نام وی علی‌محمد، تخلصش حکیم، و لقبش اثیرالدین بوده است. وی قصیده‌سرا نیز بوده است و حتی قصیده‌اش را به حضور ناصرالدین شاه رسانده است. وی تا سال 1293هـ.ق. زنده بوده است.
مولف در دیباچه ادعا می‌کند شکرستان را در چهار جزء و 19 حکایت نوشته است که البته براساس این هفت نسخه، تعداد حکایات و نیز جزوها در این نسخ یکسان نیست. به قول دانشمند مرحوم مجتبی مینوی: «… اگر ده نسخه از کتابی که در هشتاد هزار کلمه باشد بیابیم و آنها را با هم مقابله کنیم غالباً برای هر یک از کلمات آن پنج نسخه بدل خواهیم داشت.»
شکرستان یکی از چندین اثری است که به اقتفای گلستان سعدی نوشته شده است و جزء آخرین این دسته از آثار نیز هست. و از لحاظ مختصات زبانی به رسم جاری قرن ششم، حذف افغال به قرینه را به کار برده، چنان که سعدی در گلستان.
این کتاب، قطعاً و به شهادت سه نسخه قدیمی، نسخههای شماره 417 و 473 کتابخانه ملی ایران و نسخه کتابخانه سلطنتی به شماره 2199، برای سرگرمی اعتضادالدوله میرزا مهدیخان نوشته شده است و این که احمد منزوی شکرستان را «برای میرزا علی‌اصغر خان امینالسلطان» (منزوی 3582) دانسته است صحیح نیست. به نحوی که در دیباچه نسخه اساس می‌گوید: «برای انبساط طبع و اهتزاز خاطر خواجه بزرگ و خداوندگار سترگ سلاله خواقین عظام و نقاوه خوانین با احتشام مرکز دایره اصالت و محیط فلک جلالت نوباوه بوستان مهتری و نوسرو ریاض سروری روشنی دیده مجد قطب گردون شهامت و نجد، مهر سپهر ابهت و جاه، صهر ستوده شاهنشاه بدراً لسماء النباله و شمساً لفلک الجلاله سید الامراء و الفقراء جناب جلالتمآب اجل اکرم اعظم امیر عادل باذل مؤید مظفر منصور جمالالاسلام و کهف الانام اعتضادالدوله میرزا مهدیخان ادام الله ایام اعزازه و شکوکته و ابد الله اجلاله و حشتمته و ایده الله بحسن تأییداته برنگاشتم و خاتمه آن نیز برین نام مبارک که مصدر سعادات و مأخذ کرامات است موشح ساختم». (مقدمه کتاب، ص12)
هفت نسخه مورد استفاده در تصحیح شکرستان:
1- نسخه اساس، به شماره 473 در کتابخانه ملی
2- نسخه مت، به شماره 471 در کتابخانه ملی
3- نسخه گل، به شماره 2199 در کاخ گلستان
4- نسخه مج، به شماره 7983 در کتابخانه مجلس
5- نسخه مل، به شماره 4933 در کتابخانه ملک
6- نسخه قد، به شماره 4873 در کتابخانه آستان قدس رضوی
7- نسخه مر، به شماره 5866 در کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
مقدمه
تحقیق در زندگی
علی محمد منشی متخلص به حکیم
درباره کتاب شکرستان
ممدوح علی محمد حکیم در کتاب شکرستان
بخش بندی و حکایات شکرستان
برخی از خصایص سبکی علی محمد حکیم در شکرستان و مقایسه آن با گلستان سعدی
درباره تصحیح حاضر
متن کتاب شکرستان
حکایاتی که در نسخه اساس نیست
تعلیقات
کتابنامه
شکرستان در 223 صفحه در قطع وزیری به چاپ رسیده، و دارای نمونه هایی اسکن شده از نسخ خطی آن نیز می باشد. ضمناً این کتاب در دو نسخه به شماره ثبتهای 513788 و 513789 در کتابخانه مجلس موجود است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی