میراث مکتوب – دکتر علی ارطغرل در شماره ۱۸۷ «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» نگاهی دارد به کتاب تاریخ نگاری و مورخان عثمانی نوشته نصرالله صالحی. بخشی از این مطلب را به ترجمه حسن اسدی در پایین می‌خوانید.
امروزه دیگر مورخى در میان ما وجود ندارد که تأسیس حکومت عثمانى در آسیاى مقدم، قدرت‌گیرى و سپس گسترش سریع آن در پهنۀ وسیع جغرافیایى را همچون مورخان رومانتیک گذشته با استناد به عبارت ادبی «دولت جهانگشاى برآمده از یک قبیله متشکل از ۴۰۰ چادر» توضیح دهد.
حتى پژوهشگران تاریخ عثمانى نمى‌توانند مشخص کنند که بعضى از عبارات موجود در منابع این دوره با هدف ارائۀ یک «واقعیت تاریخی» به نگارش درآمده اند یا صرفاً ادامه دهنده سنّت‌هاى ادبى پیشینیان هستند. از این رو رعایت جانب احتیاط را ضرورى مى‌دانند و عده‌اى نیز قویاً معتقدند که اطلاعات موجود در منابع ادبى باید از طریق روش‌هاى متنوع و بین رشته‌اى، همچون مطالعات میدانى در باستان‌شناسى، سنجیده شوند. در عین حال آگاهى به دشوارى استنتاج هاى مورد اعتماد تاریخى از متون صرفاً تاریخى موجب پیدایى و رشد نگرش ها و جریان هاى اجتماعى – اقتصادى، تطبیقى و بین رشته‌اى یا تحلیل فرهنگ در پژوهش‌هاى عثمانى شده است. حاصل این نگرش ها و جریان ها پژوهش هایى است که در سال هاى اخیر انجام شده اند. اکنون موضوع مناقشه‌برانگیز این است که محیط سیاسى – فرهنگى پژوهشگران امروزى تاریخ عثمانى، همچون محیط فرهنگى و عقیدتى‌اى که مورخان و متون عثمانى در آن پرورش یافته‌اند، به چه میزان در فهم و تحلیل آنان از رویداد تاریخى تأثیر داشته است و تحلیل هاى تاریخى و مکتب‌هاى متنوع تاریخ‌نگارى به چه میزان نمایانگر واقعیات تاریخ عثمانى‌اند.
ادامه این مطلب را در فایل زیر بخوانید.