میراث مکتوب – فریدالدین محمد عطار نیشابوری شاعر و عارف بزرگ سدۀ ششم هجری از مفاخر فرهنگ و ادبیات ایران است. اما متأسفانه آنچه از دیوان او تا پیش از این منتشر شده است معتبر و قابل اعتماد نیست زیرا آن چاپها اشعاری را در بردارد که عطار نیشابوری هرگز آنها را نسروده و همچنین ضبطهایی نادرست از سخن عطار را ارائه کرده است.
از دیوان عطار نیشابوری تاکنون دو تصحیح مشهور عرضه و چاپ شده است: یکی متن مصحح شادروان استاد سعید نفیسی است (چاپ نخستین: تهران ۱۳۱۹ ه.ش) که چاپ سوم آن نیز با تجدید نظر و اصلاحات در سال ۱۳۳۹ ه.ش انتشار یافته. تصحیح دیگری هم از این دیوان به توسط شادروان دکتر تقی تفضلی، ابتدا در ضمن انتشارات انجمن آثار ملی (۱۳۴۱ ه.ش) و سپس بار دیگر با تجدید نظر در عداد نشرات بنگاه ترجمه و نشر کتاب به عمل آمد که در تهران به سال ۱۳۴۵ ه. ش انتشار یافت و چاپ چهارم آن نیز در سال ۱۳۶۶ ه.ش انجام گرفت.
کتاب حاضر به گفتۀ مصححان تاکنون بهترین و معتبرترین تصحیح انتقادی از دیوان عطار نیشابوری است که مصححان آن را طی بیش از بیست سال با دقت و حوصله بر اساس هفت نسخۀ خطی کهن فراهم کرده اند. همچنین این کتاب را یک نمونۀ برجسته و عالی در تاریخ تصحیح متون ادب فارسی می توان محسوب کرد که معیارهای علمی تصحیح در آن به دقت رعایت شده است.
به گفتۀ مصححان این اثر اساس کار تصحیح ۵ نسخه کامل و گه گاه نیمه کامل بوده است که مصححان ابتدا تمامی آن نسخ را به طور جداگانه استنساخ کرده اند و پس از تلفیق به ترتیب الفبایی قوافی مرتب کرده اند و پس از مقابلۀ تمامی نسخه ها با یکدیگر، تفصیل نسخه بدلها را ذیل هر غزل و قصیده در پانویس ثبت کرده اند. ضمناً در بالای هر شعری در سمت راست شمارۀ غزل یا قصیده قرار داده اند و در سمت چپ نام رمز نسخه ها را به ترتیب تقدم ثبت کرده اند که خواننده در نظر نخست پی ببرد که آن غزل و قصیده در کدام و چند نسخه بوده است و اعتبار آن را بسنجد.
شماری بسیار از اشعار را هم که به نظر مصححان به نام عطار به ویژه در نسخه های متأخر داخل شده است و نسبت آنها به عطار بعید می‌نماید، در بخشی دیگر با عنوان «ملحقات» ثبت و ضبط کرده اند تا در معرض نقد و نظر خوانندگان قرار گیرد.
مقدمۀ این کتاب نیز در شناخت سبک شعری و شاعری عطار و واژه نامۀ پایانی و کشف الابیات دیوان بر ارزش آن افزوده است.
دیوان عطار نیشابوری (متن انتقادی بر اساس نسخه های خطی کهن) به سعی و تصحیح مهدی مداینی، مهران افشاری و با همکاری و نظارت علیرضا امامی در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه، به بهای ۴۵۰۰۰۰ ریال از سوی نشر چرخ منتشر شده است.