کد خبر:3692
پ
atlastarikhi

اطلس تاریخی ایران، از ظهور اسلام تا دوران سلجوقی

اطلس تاریخی ایران، از ظهور اسلام تا دوران سلجوقی چنان که از نام کتاب پیداست، روایتی است نقشه‌‌پردازانه از تاریخ ایران

میراث مکتوب – اطلس تاریخی ایران، از ظهور اسلام تا دوران سلجوقی چنان که از نام کتاب پیداست، روایتی است نقشه‌‌پردازانه از تاریخ ایران. اگرچه در کتاب، کنار هر نقشه یکی دو صفحه نیز به اطلاعات فشرده‌ مربوط به مقطع تاریخی آن نقشه اختصاص یافته، هدف اصلی نویسنده ارائه‌ نقشه‌های تاریخی است. فرنود در مقدمه‌ کتاب می ‌نویسد: «این کتاب اطلس تاریخی است؛ بدین معنی که وقایع این دوره در قالب مجموعه‌ای از نقشه‌های تاریخی به نمایش درآمده است. هر نقشه نیز با متن نسبتاً کوتاهی همراه است که در آن وقایع تاریخی مهم آن دوره شرح داده شده است. متن ‌ها تا حد مقدور خلاصه و ساده نوشته شده و از توضیح جزئیات، برداشت‌ های شخصی و پرداختن به بحث و جدل ‌های تاریخی خودداری شده است…. برای خواننده‌ای که با متون تاریخی این دوره آشنا نیست، این کتاب پیش‌ درآمدی برای مطالعات دقیق ‌تر خواهد بود. شرح وقایع تاریخی، همراه با نقشه‌های مربوط، مطالعه و درک تحولات مختلف این دوره را از منظری کلی و در عین حال دقیق می ‌سازد. اما برای خواننده‌ای نیز که با تاریخ این دوره آشناست، چه بسا این کتاب مکمل مناسبی برای مطالعات تاریخی ‌اش باشد. نمایش وقایع و حوادث تاریخی بر روی نقشه، به درک بهتر بُعد مکانی این حوادث کمک می‌ کند و تداخل و تأثیر متقابلشان را بر یکدیگر بهتر نشان می‌‌دهد…
این کتاب توضیحی است مقدماتی و دایرهالمعارف‌وار بر وقایع تاریخ ایران از ظهور اسلام در ایران (که منظور از ایران در اینجا اقوام ایرانی یا محدوده‌ جغرافیایی ایران‌زمین است) تا دوران سلجوقی. تقریباً یک صفحه در میان نقشه‌ای وجود دارد که از منظرهای مختلف ایران را به تصویر کشیده؛ برای مثال تنوع و گسترش ادیان در مناطق ایران، تنوع زبان‌ های مختلف، سلسله‌های حاکم بر نواحی مختلف ایران ‌زمین. چهل نقشه و یک نمودار، مجموعه‌ اطلاعات تصویری کتاب را تشکیل می‌دهد. عنوان نقشه‌های کتاب که با رنگ‌‌آمیزی و طراحی مناسبی چاپ شده، به شرح زیر است: جغرافیای منطقه‌ ایران و مناطق اطرافش، شهرهای اصلی و ایالات منطقه‌ ایران در قرن‌ های اول تا چهارم هجری، پراکندگی جغرافیایی زبان‌ها در دنیای قدیم، دنیای قدیم در حدود سال سوم هجری، فتوحات عرب در ایران از ابتدا تا امویان، اختلافات داخلی اعراب و شورش‌های ایرانیان (۴۱ تا ۸۰ هجری)، دنیای قدیم در حدود سال ۶۱ هجری، فتوحات امویان در ماوراء‌النهر و گرگان (۸۰ تا ۱۰۲ هجری)، اغتشاشات داخلی ایران در سال‌های آخر اموی، دنیای قدیم در حدود سال ۱۲۲ هجری، راه‌های عمده و شهرهای مهم بازرگانی در حدود سده‌ی دوم هجری، قیام ابومسلم و پیروزی عباسیان، قیام‌های ضد حکومتی در اوایل عباسیان، دنیای قدیم در حدود سال ۱۷۴ هجری، عباسیان از هارون تا مأمون، طاهریان و خرمدینان، دنیای قدیم در حدود سال ۲۱۵ هجری، مهاجرت اعراب به ایران تا حدود سده‌ چهارم هجری، یعقوب لیث و شورشیان زنگیان، زیدیان و صفاریان، صفاریان پس از یعقوب لیث، دنیای قدیم در حدود سال ۲۶۷ هجری، سال‌های آخر عمرو لیث صفاری، زبان‌های غیر ایرانی رایج در ایران در سده‌های سوم تا چهارم هجری، اوج‌گیری سامانیان، دنیای قدیم در حدود سال ۲۹۸ هجری، مرداویج و دیلمیان، مذاهب رایج در ایران در سده‌های سوم تا چهارم هجری، آل بویه و آل مسافر، فتح بغداد به دست آل بویه، سبکتکین و بحران سامانیان، ظهور محمود غزنوی، دنیای قدیم در حدود سال ۳۹۰ هجری، راه‌های عمده و شهرهای مهم بازرگانی در حدود سده‌ چهارم هجری، پیشروی غزنویان در خراسان و هند، غزنویان در اوج قدرت، سلسله‌های ترکان از ابتدا تا سلجوقیان، سلجوقیان و پایان آل بویه، پراکندگی جغرافیایی ادبا و دانشمندان ایرانی در سده‌های اول تا پنجم هجری و دنیای قدیم در حدود سال ۴۵۲ هجری.
یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت کتاب این است که متن و نقشه‌ها ساده و دقیق هستند و نویسنده نظریات شخصی خود را در این متن دخیل نکرده است.
مؤلف خود در مقدمه می ‌آورد: «برای خواننده‌ای که با متون تاریخی این دوره آشنا نیست، این کتاب پیش‌درآمدی برای مطالعات دقیق‌تر خواهد بود… [در عین حال] برای خواننده‌ای نیز که با تاریخ این دوره آشناست چه‌بسا این کتاب مکمل مناسبی برای مطالعات تاریخی‌اش باشد.»
چاپ دوم اطلس تاریخی ایران، از ظهور اسلام تا دوران سلجوقی نوشته رضا فرنود از سوی نشر نی، در ۱۰۴ صفحه به بهای ۱۲۰۰۰۰ریال منتشر شده است.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612