«اویسنا» با عنوان فرعی «مابعدالطبیعه ابن‌سینا در غرب قرون وسطا»، ترجمه مجموعه مقالاتی است با موضوع بازتاب آرای ابن‌سینا در غرب لاتینی. قرار دادن فلسفه اسلامی در بستر تاریخی‌اش و مقایسه آن با سلف یونانی و خلف لاتینی كاری است كه ما را به شناخت بهتری از نقاط قوت و ضعف این فلسفه نائل می‌كند.
«اویسنا» با عنوان فرعی «مابعدالطبیعه ابن‌سینا در غرب قرون وسطا»، ترجمه مجموعه مقالاتی است با موضوع بازتاب آرای ابن‌سینا در غرب لاتینی. قرار دادن فلسفه اسلامی در بستر تاریخی‌اش و مقایسه آن با سلف یونانی و خلف لاتینی كاری است كه ما را به شناخت بهتری از نقاط قوت و ضعف این فلسفه نائل می‌كند. متفكران لاتینی گاه از زاویه‌ای به فلسفه اسلامی و مابعدالطبیعه ابن‌سینا نگریسته‌اند كه شاید در سنت ما سابقه نداشته باشد. اینان گاه به فلسفه ابن‌سینا همان انتقاداتی را وارد كرده‌اند كه مشابه آن را نزد متكلمان مسلمان می‌توان سراغ گرفت. این درحالی است كه بر خلاف متكلمان مسلمان، متفكران لاتینی بعضا ابن‌سنا را نه به سبب پیروی از ارسطو كه به دلیل عدم پیروی از او نقد كرده‌اند. از سوی دیگر هر چند تاثیر شگرف دستاوردهای علمی و فرهنگی مسلمانان بر ملل اروپایی انكارناشدنی است، ضرورت دارد درباره میزان و عمق این تاثیر تامل كنیم و بپرسیم چرا فرهنگ اسلامی در قرون میانه به چنین درخششی دست یافت. آیا بالندگی آن با كناره‌گیری از دیگر فرهنگ‌ها و اتكای مطلق بر داشته‌های خود حاصل شد یا نتیجه تعامل فعالانه با دیگر فرهنگ‌های برجسته بشری و جذب سرمایه‌های فكری آنان بود؟ در مقالات كتاب «اویسِنا» خواهیم دید كه چگونه متفكران مهم لاتینی از جمله توماس آكویینی، آلبرت كبیر و دونس اسكتوس، ابن‌سینا را یكی از اندیشمندان برجسته در سنت فكری برخاسته از یونان می‌دانسته‌اند و در عین حال مواجهه‌ای نقادانه با او داشته‌اند. كتاب «اویسِنا» مشتمل از هشت مقاله به قلم نویسندگانی چون ژول ژانسنس، آمس برتلاچی، مارتین پیكاوه، كارا ریچاردسن و… دیگران است.
عناوین و نویسندگان مقالات هشت‌گانه این كتاب به ترتیب ذیل است؛
1- ترجمه‌های لاتینی ابن‌سینا؛ نوشته ژول ژانسنس.
2- سه دوره بازتاب لاتینی مابعدالطبیعه ابن‌سینا پیش از آلبرت كبیر؛ نوشته آمس برتلاچی.
3- بازتاب لاتینی نظریه ابن‌سینا درباره تفرّد؛ نوشته مارتین پیكاوه.
4- بررسی دو معنای «امر مشترك» با توجه به آموزه ابن‌سینا راجع به ماهیت و دیدگاه آكویناس درباره تفرد؛ نوشته گبریله گلوتسو.
5- بازتاب لاتینی نظریه واهب‌الصورِ ابن‌سینا، خصوصا در آثار آلبر كبیر؛ نوشته داگ نیكلاس هاسه.
6- نظریه ابن‌سینا و آكویینی درباره صورت و تكوین؛ نوشته كارا ریچاردسن.
7- نظریه ابن‌سینا و اسكتوس درباره چیستی شیئیت؛ نوشته جُرجو پینی.
8- نظریه ابن‌سینا و آكویینی درباره تجرید و غیرمادیت؛ نوشته پاسكوآله پُرو.
این كتاب علاوه بر مقدمه مترجم، پیش‌گفتاری را نیز به قلم سعید انواری دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی دارد.
انواری در آغاز مقدمه خود آورده است: «تاكنون در ایران در زمینه تاثیرات فلسفه اسلامی بر متفكران قرون وسطا تحقیقات اندكی انجام شده است. در زبان فارسی، تنها در چند منبع محدود كه به فلسفه قرون وسطا پرداخته‌اند، به صورت جسته و گریخته به اثرگذاری فلسفه ابن‌سینا بر متفكران قرون وسطا اشاره شده اما در هیچ یك به نحو تخصصی و با ذكر شواهد و نقل قول از آثار فلاسفه قرون وسطا به بررسی این امر پرداخته نشده است.» مترجم و گردآورنده این كتاب، دلیل برگزیدن «اویسِنا» را برای عنوان این كتاب چنین توضیح می‌دهد: «عنوانی كه برای كتاب برگزیده‌ان «اویسِنا» است. دلیل انتخاب این عنوان آن است كه لاتینی‌های قرون وسطا نام ابن‌سینا را «Avicenna» ضبط كرده‌اند.» «اویسنا» با عنوان فرعی «مابعدالطبیعه ابن‌سینا در غرب قرون وسطا» با ترجمه و گردآوری علی نیک‌زاد به همت انتشارات كرگدن در سیصد و بیست صفحه منتشر شده و هم‌اكنون در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات فلسفی قرار دارد.
منبع: روزنامه اعتماد