در این همایش به مناسبت نودمین سالروز تولد پرفسور نوری عثمانوف، اسلام‌شناس و ایران شناس برجسته برگزار شده بود، پس از سخنرانی افتتاحیۀ پروفسور محمد حسن‌اف رئیس دانشگاه دولتی داغستان، سید حسین طباطبایی (سرپرست رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه) ضمن ارائۀ گزارشی از روند برگزاری همایش با ادای احترام به پروفسور محمد نوری عثمانوف و تبریک گرامیداشت نودمین سال تولد وی، این همایش را بزرگداشت یکی از چهره های خدوم فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی در روسیه دانست و جایزۀ ادبی سعدی (لوح تقدیر و مبلغ پنج هزار یورو) را به ایشان تقدیم کرد. طباطبایی پس از اعطای این جایزه، پیام های دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دکتر مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، خطاب به پرفسور نوری عثمانوف را قرائت نمود.
پروفسور محمد نوری عثمانوف نیر ضمن سپاس از برگزارکنندگان همایش در سخنانی کوتاه گفت: بزرگترین خطری که جهان امروز را تهدید می کند افراط گرایی در همۀ ابعاد و زمینه هاست و تلاش کسانی چون وی در راستای توسعه و ترویج مدارا و تعادل بوده و هست.
در ادامه سید علی موجانی پژوهشگر حوزۀ اسناد تاریخی، مقاله خود را با عنوان «بازخوانی تاریخ اقوام در منطقۀ قفقاز، یک نگرش بر اساس اسناد نویافته» ارائه کرد.
پس از قرائت پیام کوتاه پروفسور جمشید گیوناشویلی، ایرانشناس برجستۀ گرجستان که در آن با عباراتی مهرآمیز، یک عمر تلاش علمی نوری عثمانوف مورد تمجید قرار گرفته بود، مقالۀ پروفسور میرزا ملامحمد از تاجیکستان قرائت شد و در پی آن دکتر صفر عبدالله ایرانشناس قزاقستان و سردبیر فصلنامۀ ایران نامه، سخنرانی خود را با عنوان شاهنامه و دورۀ تاریخی ارائه نمود.
وی در آغاز سخنرانی خود، تلاش‌های پروفسور محمد نوری عثمانوف در تصحیح شاهنامه را ستود و برای وی عمر بلند و سلامتی و توفیق مستمر آرزو کرد.
سخنرانی های بعدازظهر در دو سالن جدا برگزار شد. در سالن اول مقالات مربوط به فیلولوژی و زبان و ادبیات و در سالن دوم مقالات حوزۀ تاریخ و فرهنگ ارائه گردید. از مهترین مقالات سالن اول می توان به مقالات زیر اشاره کرد:
پرفسور صفر عبداله: بررسی نسخ خطی فارسی دانشگاه دولتی قراقستان توسط
دکتر نوری ممدزاده «عشق« در اشعار فارسی قمری دربندی»
دکتر کازلوا: مقاله زبان های ایرانی در داغستان»؛
دکتر آ. محمدوف «چند نکته درباره ترجمه قرآن نوری عثمانوف»؛
مرضیه حیدری: «شاهنامه در قفقاز و آسیای مرکزی»
مقالات ارادئه شده در سالن دوم به قرار زیر است:
پرفسور شیخ سعیدوف: شکل گیری مجموعه نسخ خطی در داغستان
پرفسور سوتاوف: مطالبی در منابع ایرانی درباره تاریخ قفقاز در دهه ۳۰ قرن هیجدهم
دکتر گودرز رشتیانی: میراث تاریخ نویسی فارسی در داغستان و معرفی سه نسخه نویافته
موسی عبداللهی: روابط ایران و قفقاز شمالی در آینه چند سفرنامه
دکتر ماکسیمچیک: مطالبی درباره جنگهای ایران و روس بر اساس موزه نظامی تفلیس
فرزانه شفیعی: بازیهای آئینی در ایران و قفقاز
مهدی حسینی تقی‌آباد: نخبگان داغستانی در عرصه ادب و سیاست ایران صفوی
دکتر کیلیاسوف: مطالبی درباره مناقشه فرهنگی ورزش و بازیهای سنتی
بازدید از قبرستان ایرانیان در ماخاچ قلعه، مدرسۀ ایرانیان و مسجد تاریخی خامنه‌ای در این شهر نیر در زمان حضور در این شهر انجام گرفت.
مشروح گزارش این همایش را اینجا بخوانید.
گزارش از دکتر گودرز رشتیانی
