میراث مکتوب- در روزهای گذشته رسانه‌ها اعم از مجازی و حقیقی به بهانۀ درگذشت مظاهر مصفا، تحلیل‌ها، یادداشت‌ها و گفت‌وگوهایی در مورد این شاعر قصیده‌سرا و مدرس شناختۀ شده دانشگاه منتشر كردند.
در معرفی او به موارد مختلفی می‌توان اشاره كرد. از جمله اینكه مصفا اگرچه متولد تفرش استان مركزی است، اما به سبب مهاجرت خانواده به قم، تحصیلات اولیۀ خود را در این شهر مذهبی پشت سر گذاشت و سپس دوران متوسطه را در دارالفنون گذراند. بعد از آن در دانشسرای عالی ادبیات خواند و تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی را تا مقطع دكترا در دانشگاه تهران ادامه داد.
برای بیشتر شناختن كسی كه عمری دست به كار نوشتن بوده و بیشترین اوقات خود را مصروف سرایش شعر، تألیف و به ویژه تصحیح متون مختلف كرده، كتاب‌شناسی‌‌اش یك ضرورت است. بر آن شدیم تا گذری كنیم به بخشی از میراثی كه این شاعر فقید در قالب كتاب از خود برجای گذاشته است. آنچه می‌خوانید معرفی تعدادی از كتاب‌هایی است كه نام مظاهر مصفا را چه در مقام مصحح، چه به عنوان نویسندۀ مقدمۀ كتاب، چه در جایگاه گردآورنده و تدوینگر اثر و چه در كسوت شاعر بر خود دارد.
رباعیات خیام
از كتاب‌هایی كه نام مظاهر مصفا را بر جلد خود دارد، كتاب فارسی انگلیسی «رباعیات خیام» است. در این كتاب مصفا مقدمه‌ای نوشته است بر رباعیات عمر بن ابراهیم خیام، شاعر معروف و رباعی‌سرای قرن‌های پنجم و ششم هجری. روی جلد كتاب نوشته شده است: «به جمع و تدوین و مقدمه و تحقیق دكتر مظاهر مصفا». سعید سعید‌پور رباعی‌ها را به انگلیسی ترجمه و انتشارات كتابسرای نیك آن را منتشر كرده است. مقدمۀ زنده‌یاد مصفا همچنین بر كتابی كه به همین نام با ترجمه ادوارد فیتس جرالد منتشر شده است، دیده می‌شود.
كلیات سعدی
تصحیح كلیات سعدی از دیگر آثار مظاهر مصفاست. این كتاب به اهتمام زنده‌یاد مصفا از روی نسخۀ تصحیح شدۀ انجمن ادب فارسی از سوی نشر روزنه منتشر شده است. كلیات سعدی در قطع رقعی و در 1200 صفحه در بازار كتاب موجود است.
دیوان سنایی
كتاب دیگری كه باز نام مظاهر مصفا را در مقام مصحح یدك می‌كشد، دیوان حكیم سنایی غزنوی است. كتاب به اهتمام شاهرخ حكمت درآمده و مظاهر مصفا بر آن مقدمه نوشته است. ناشر كتاب نشر زوار است و آخرین بار دو سال پیش منتشر شده است.
مجمع الفصحا
«مجمع‌الفصحا» كتابی است از رضا قلیخان هدایت كه مظاهر مصفا مسئولیت تصحیح جلدهای مختلف این كتاب را بر عهده داشته است. كتاب، تذكره‌ای است شامل ترجمان احوال و آثار بیش از 700 نفر از شعرای ایران و در اصل آخرین و جامع‌ترین تذكرۀ شاعران فارسی زبان است. مصفا در مقدمه‌ای كه بر كتاب نوشته، به سبب نوع كار حدس می‌زند كه رضا قلیخان هدایت در این اثر دستیاران متعدد داشته است. «مجمع الفصحا» را انتشارات امیركبیر در شش مجلد منتشر كرده است.
متن انتقادی جوامع الحكایات و لوامع الروایات
متن انتقادی جوامع الحكایات و لوامع الروایات، اثر محمد بن محمد عوفی هم از عناوین كتاب‌هایی است كه مظاهر مصفا تصحیح كرده است. این كتاب 580 صفحه‌ای را انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سال 1387 در دو جلد منتشر كرده است.
آیین نگارش و سرایش
كتاب دیگری كه نشان می‌دهد، مصفا جز ادبیات نیز فعالیت داشته، «آیین نگارش و سرایش» با عنوان فرعی «نكاتی پیرامون روزنامه‌نگاری و گزارشگری، بررسی شعر معاصر و دستور زبان فارسی» است. نویسندۀ كتاب محمدباقر صدرا است و نام مظاهر مصفا به عنوان یكی از مقدمه‌نویسان آن دیده می‌شود. كتاب را انجمن فرهنگی ادبی امیركبیر فراهانی در سال 1388 منتشر كرده است.
نسخۀ اقدم
با این حال مظاهر مصفا پیش از اینها به شاعر بودن خود اشتهار دارد و طبعا رواست كه كتاب‌های شعر او را بشناسیم. «نسخۀ اقدم» یكی از كتاب‌های شعر اوست كه مجموعه‌ای از چهارپاره‌های او را در بر می‌گیرد. این مجموعه را انتشارات فرهنگ نشر نو منتشر كرده است. كتاب در 304 صفحه و در قطع رقعی در بازار كتاب موجود است.
در شهر خالی از مرد
«در شهر خالی از مرد» عنوان كتاب شعر دیگری است از مظاهر مصفا. از عناوین شعرهای آن می‌توان «هوای علی(ع)»، «سرد و سیاه و تلخ»، «یا ضامن آهو»، «به سوگ دهخدا»، «سیه‌گیسو»، «اندك‌اندك»، «خونین چامه»، «دام غم»، «یك پیرهن مرد» و… را نام برد. این كتاب 100 صفحه‌ای در سال 1389 را خود مؤلف در مقام ناشر منتشر كرده است.
گزینۀ اشعار
جدای از اینها گزینه‌ای هم از شعرهای مظاهر مصفا در سال 1378 منتشر شد. این كتاب 177 صفحه‌ای را نشر مروارید راهی بازار كتاب كرده بود و همان‌طور كه از عنوانش پیداست، مجموعه حاوی گزینشی از شعرهای مصفاست.
بهمن فاطمی
منبع: روزنامه اعتماد