میراث مکتوب- «کلیات اشرف مازندرانی» با تصحیح و تحقیق هومن یوسفدهی از سوی انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن به چاپ رسید.
محمدسعید اشرف مازندرانی (۱۰۳۷-۱۱۲۰ق) زاده و پرورشیافته اصفهان و از شاعران مهاجر به هند در عهد اورنگزیب و آموزگار دختر او، زیبالنسا، بود. اشرف که در ساختن معما نیز دستی داشته، در قصیدهسرایی بیشتر از کمالالدین اسماعیل و در غزل از استادش، صائب، تاثیر پذیرفته است.
اشعار اشرف مازندرانی از نظر اشتمال بر اصطلاحات و کنایات یکی از دیوانهای مهم عصر صفوی است و به همین سبب مورد توجه و استناد فرهنگنویسان نیز بوده است.
کتاب حاضر کلیات اوست که بر اساس نسخ معتبر، از جمله دو نسخه به خط شاعر، همراه با مقدمه تفصیلی و تعلیقات، تصحیح شده است.
مصحح در مقدمهای مفصل به زندگی و ویژگیهای اشرف مازندارانی، سفر و مهاجرت او به هند، خانوادۀ وی، ممدوحان، معاشران و شاگردان این شاعر و آثار او پرداخته و در بخشی دیگر از این مقدمه در معرفی کلیات اشرف مازندرانی از ویژگیهای شعری او، نسخ خطی کلیات اشرف، نسخههای استفاده شده در تصحیح و روش تصحیح سخن گفته است.
در ادامۀ کتاب تصاویری از نسخ خطی کلیات اشرف به چاپ رسیده و متن کلیات، مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیببندها، مقطعات، مثنویها، رباعیات، معمیات، حسن مطالع، حسن مطلع و ابیات پراکنده، آمده است. همچنین حدود 150 صفحه از کتاب به تعلیقات هومن یوسفدهی بر اشعار اشرف مازندرانی اختصاص یافته است.
در بخش پایانی کتاب نمایههای متنوعی دیده میشود. این نمایهها عبارتند از: فهرست اشعار؛ فهارس عربی؛ الفاظ و اصطلاحات هند؛ اشخاص؛ جایها؛ کتابها؛ اقوام، قبایل، طوایف و پیروان ادیان و مذاهب؛ گیاهان، گلها، میوهها، داروها؛ جانوران و موجودات افسانهای و موهوم؛ جواهرات، سنگها و فلزات؛ بادها؛ اصطلاحات دینی و مذهبی؛ اصطلاحات علوم و مشاغل؛ عناصر و مؤلفههای تمدنی؛ امثال؛ مادّهتاریخها؛ و راهنمای تعلیقات.
«کلیات اشرف مازندرانی» با تصحیح و تحقیق هومن یوسفدهی در 882 صفحه و با قیمت 255 هزار تومان منتشر شده است.