میراث مکتوب- آمدن کسره به‌جای «ی» نکره در بعضی متون کهن، به‌ویژه در متون منثور، موضوعی است که برخی پژوهشگران پیش‌تر بدان پرداخته و تحلیل‌هایی در باب چرایی آن به دست داده‌اند. برخی این ویژگی را، به احتمال، نمایندۀ گویش منطقه‌ای خاص دانسته‌اند و برخی دیگر آن را با رسم‌الخط مرتبط کرده‌اند، اما هیچگاه شواهد این ویژگی در یک جا گرد نیامده و تحلیل جامعی از چرایی آن ارائه نشده است.
نویسندۀ مقالۀ «کسرۀ بدل از یای نکره، یک ویژگی گویشی ـ رسم‌الخطی» ضمن گرد‌آوری شواهد کاربرد کسره به‌جای یای نکره (گاه، یای انشاء) کوشیده که چگونگی ایجاد این خصوصیت در برخی متون، محدودۀ زمانی و مکانی این ویژگی و تأثیرات احتمالی آن در دستور زبان را بررسی کند.
مسعود راستی‌پور کاربرد کسره به‌جای یای نکره را یک ویژگی گویشی ـ رسم‌الخطی می‌داند و به عقیده او عوامل مختلفی در شکل‌گیری این ویژگی مؤثر بوده‌اند.
او در بررسی فرایند ایجاد این پدیده، برخی خصایص رسم‌الخطی دست‌نویس‌های زبان فارسی و نیز دستگاه مصوّت‌های فارسی دریِ قدیم را مورد توجه قرار داده و به یکی از خصائص گویشی هرات (و احتمالاً حوالی نیشابور) دست یافته است.
مقالۀ «کسرۀ بدل از یای نکره، یک ویژگی گویشی ـ رسم‌الخطی» در نشریۀ آینۀ میراث (دوره و شماره: دوره 16، شمارۀ 63، پاییز و زمستان 1397) به چاپ رسیده است.
متن کامل این مقاله را در اینجا ببینید!