میراث مکتوب – در پایان سالی که در کشور تاجیکستان به اسم مولانا عبد الرحمان جامی نامیده شده بود، رسالۀ پژوهشی محقق نامور ادبیات اوزبکی و استاد گروه ادبیات ازبکی دانشگاه دولتی خجند تاجیکستان، پروفسور عبدالسلام عبدالقادراف، با عنوان «مولانا عبدالرحمان جامی و امیر علیشیر نوایی» توسط انتشارات معراج شهر خجند به چاپ رسید. در صدر بررسی های علمی این کتاب روابط ادبی اقوام فارسی، ترکی و ازبکی قرار دارند که به عنوان مثال دوستی و پیوندهای ادبی مولانا عبدالرحمان جامی و شاگرد او امیر علیشیر نوایی به رشتۀ تحقیق گرفته شده است.
مؤلف اثر ضمن تشریح پیوندهای ادبی میان دو شخصیت بزرگ دو ادبیات، اشاره کرده که جامی و نوایی در طول زندگی خویش نه تنها صاحب پیوند استاد و شاگردی بوده اند، بلکه این روابط به حدی گسترش یافته که مناسبات ایشان بر پایه پدری و فرزندی رسیده و عبدالرحمان جامی نوایی را مانند فرزند خویش تربیت و هدایت نموده است. عبدالقادراف این اندیشۀ خود را بر مبنای سروده مولانا جامی مستند گردانیده است که می فرماید:
کاین پسر می شود تو را فرزند
یا که شاگرد توست خویشاوند
گفتم: او ترک است و من تاجیک
لیک داریم خویشی نزدیک
به تأکید نویسندۀ کتاب، تنها به سبب راهنمایی های جامی بود که نوایی نخستین بار به زبان ازبکی و در استقبال از شیوه مرسوم در ادبیات فارسی، خمسه ای را به قلم آورد که بنا به اعتراف او به عنوان اساس و سردفتر ادبیات ازبکی گردید. در کتاب «مولانا عبدالرحمان جامی و امیر علیشیر نوایی» همچنین ویژگی های اشعار هر دو سخنور به شیوه قیاسی و تطبیقی بررسی شده اند که سهم علمی مهمی در شناخت مسائل ادبیات شناسی تطبیقی فارسی و ازبکی دارند. گفتنی است که پروفسور عبدالقادراف افزون بر این کتاب چند رساله و پژوهش دیگر در مورد بررسی روزگار و آثار میر علیشیر نوایی انجام داده است که پیوندهای ادبی ادبیات فارسی و اوزبکی، تأثیر ادبیات ازبکی و ترکی از ادبیات فارسی و تاجیکی، تحقیقی در مورد شعرای دوزبانه، که هم با فارسی و هم ترکی و ازبکی شعر سروده اند، از آن جمله است.
معرفی کتاب از دکتر نورعلی نورزاد