میراث مکتوب – کمتر کسی یافت می شود که با زبان فارسی آشنایی داشته باشد و سعدی شیرازی، سخن سرای بلندآوازۀ ایرانی را نشناسد، یا دربارۀ او چیزی نخوانده و نشنیده باشد.
جایگاه بلند سعدی در ادب پارسی، به روشنی برای همگان آشکار است. زیرا سخنان روشن او از همان زمان که پدید آمده اند تاکنون، همواره در ذهن و زبان ایرانیان جاری بوده اند.
در میان سخنوران فارسی زبان، او تنها کسی است که هم در نثر و هم در شعر آثار عالی و درجۀ اول آفریده است. شعر بلند سعدی به روانی نثر و نثر زیبای او به شیوایی شعر پدید آمده و این ویژگی تاکنون، تنها در انحصار او باقی مانده است. و شگفت آنکه صورت و معنا در آثار او با همۀ وسعت، همدوش هم در بالاترین مرتبۀ کمال نشسته اند. سال تولد سعدی به درستی معلوم نیست. در کتاب ها و منابع گوناگون، دربارۀ زمان تولد او سخن رفته است. برخی زمان تولد او را تا سال 570 قمری به عقب برده و برخی تا 615 قمری به جلو کشیده اند، اما به هر روی به نظر می رسد او در سال های آغازین سدۀ هفتم هجری، در خانواده ای اهل علم در شهر شیراز به دنیا آمده باشد.
نام سعدی را برخی مشرف الدین، برخی مشرّف الدین، برخی مصلح الدین و برخی ابومحمد عبدالله نوشته اند.
سعدی با استعداد ویژه و هوش سرشار، هر روز با وسعت دادن به دانش های خود راهی تازه را در می نوردید و حقیقتی تازه را جست و جو می کرد و این پویایی، تکاپو و کنجکاوی، تا پایان عمر هرگز او را رها نکرد.
هنگامی که به نگارش نهایی بوستان (سال 655 ه.ق) و گلستان (سال 656 ه.ق) پرداخت، دیگر مردی آزموده، جهان دیده، پخته، گرانمایه و دانشمند شده بود و آفرینش این آثار جهانی و جاودان به قلم او دور از انتظار نبود.
نام او در همان دوران زندگی به شایستگی و نیکی همه جا بر سر زبان ها بود و این حقیقت مسلم را هم خود او به خوبی می دانست و هم شاعر معاصر او. مجد همگر از شاعران معاصر او گفته است:
از سعدی مشهور سخن شعر روان جوی
کو کعبۀ فضل است و دلش چشمۀ روشن.
و خود او گفته است:
سعدیا خوش تر از حدیث تو نیست
تحفۀ روزگار اهل شناخت
نوشتار که در بالا آمده است بخشی از کتاب شیرین تر از قند (تلخیص و بازنویسی بوستان سعدی) به کوشش دکتر کاووس حسن لی است.
متن کامل این کتاب را که به مناسبت روز بزرگداشت سعدی بر روی سایت قرار گرفته است اینجا دریافت کنید.