میراث مکتوب – در نیمۀ دوم قرن نهم هجری، کیومرث بن بیستون (م 857)، امیر منطقۀ نور، کجور، رستمدار و نواحی آن، مذهب امامی را در دیار خود رسمی کرد. فرزندش کاوس نیز از این اقدام حمایت کرده، هر دو مصمم شدند تا طلبه ای را برای تحصیل فقه احتمالا به نجف اعزام کنند. عبدالرحیم بن معروف رستمداری، نویسنده این کتاب، همان طلبه ای است که اعزام شد و برای ده سال نزد فقهای شیعه، به تحصیل پرداخت.
وی پس از بازگشت، به خدمت در کنار کیومرث و کاوس مشغول شد. وی، چنان که در مقدمه می نویسد، کتاب نیل المرام را برای سلطان پادوسبانی نوشت تا بر اساس آن کار مفتیان و قاضیان را ارزیابی و بر رفتار آنان نظارت کند.
این کتاب، یک دورۀ کامل فقه شیعی، بر اساس شرایع الاسلام نوشته محقق حلی است، اثری بسیار منظّم، باب بندی شده، و مطابق نیازهای عمومی فقهی جامعه. کتاب نیل المرام شامل 55 باب فقهی از طهارت تا دیات است که با قلمی روان، به بیان احکام ضروری و مورد نیاز فقهی مردم پرداخته است.
این اثر، همچنین، سندی برای رواج تشیع امامی در منطقه مازندران غربی، پیش از عصر صفوی، به شمار می رود.
عبدالرحیم بن معروف رستمداری، نیل المرام فی مذهب الائمة علیم السلام، به کوشش و با مقدمه: رسول جعفریان، قم، مورخ، 675 صفحه، 480000 ریال، 1395.