میراث مکتوب- آستان قدس رضوی در یکصد و چهل و نهمین برنامه سه شنبه‌های علمی و فرهنگی خود به مناسبت بزرگداشت محمدبن مکی معروف به شهید اول، یکی از آثار وی با عنوان «اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه» موجود در خزانه نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با قدمت ۶۰۰ سال را رونمایی کرد.
این اثر ارزشمند از جمله آثار محمد بن مکی عاملی نبطی معروف به شهید اول از فقها و علمای معروف و مشهور شیعه در قرن هشتم، یکی از ۱۲ هزار نسخه خطی با محوریت فقه در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است.
وی این کتاب را که آخرین اثر او به شمار می‌رود در سال ۷۸۲ هجری و در مدت هفت روز در صورتی که هیچ منبع فقهی به جز المختصر النافع محقق حلّی در اختیار نداشته، تألیف کرده است.
اللمعه الدمشقیه از متون فقهی جامع و موجز و معروف شیعی است که پس از کتب اربعه و کتب حدیث از معتبرترین کتب فقهی به شمار می‌رود.
این اثر مشتمل بر ۵۲ کتاب از کتاب طهارت تا کتاب دیات است و شهید اول این کتاب را مطابق فتاوای مشهور فقهای قدیم به نگارش درآورده است.
به دلیل اهمیت، ارزش و اعتبار این کتاب علمای بزرگ شیعه شروح و حواشی متعددی بر آن نگاشته‌اند که از جمله آن می‌توان به کتاب الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه تألیف زین الدین بن علی معروف به شهید ثانی اشاره کرد.
آنچه که باعث نفاست و ارزش این نسخه شده بیان جمله‌ای از شهید اول است که اینگونه بیان می‌کند: «این نسخه نزد شهید ثانی تصحیح و مقابله شده».
این اثر که در ۲۷ ذی قعده سال ۸۴۹ هجری توسط ابراهیم بن علی بن احمد کشدیش به خط نسخ در ۱۰۷ برگ و کتابت شده در سال ۱۰۶۷ هجری قمری توسط ابن خاتون عاملی وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است.
اثری که سال ها منبع تصحیلی حوزه و دانشگاه است
حجت الاسلام دکتر محمدحسن حائری استاد گرو فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی به عنوان سخنران حاضر در این جلسه، شهید اول را از فقیهان درجه اول شیعه خواند که چندین اثر فقهی تأثیرگذار و مشهور از وی به جای مانده است.
وی، اللمعه الدمشقیه از آثار او را یکی از معروف‌ترین کتاب‌های فقهی شیعه برشمرد که به همراه شرح بسیار معروف «الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه» قرن‌هاست که در حوزه‌های علمیه شیعه تدریس می‌شود و علمای شیعه به آن اهتمام بسیار داشته و شرح‌های متعددی بر آن نوشته‌اند.
حائری تصریح کرد: شهد اول با داشتن خصیصه اخلاقی سعه صدر، دانشجویان بسیاری از شیعه و اهل سنت را به خود جلب کرد و تاثیر فراوانی در تمام جهان اسلام و ترویج مذهب به حق تشیع داشته است.
وی وجود منابع خطی از علمای بزرگ دین را مایه تقویت ایمان و قوت قلب نسل حاضر دانست و افزود: ایجاد زمینه‌های لازم برای بازدید دانشجویان از میراث علمای بزرگ دین در مراکز نسخ خطی قطعا در مستحکم کردن باورهای آنها تاثیری مثبت خواهد داشت.
میراث مکتوب؛ مستندی از هویت ملی
سیدرضا صداقت حسینی؛ کارشناس نسخ خطی نیز در ادامه این جلسه ضمن برشمردن شاخصه های میراث مکتوب، این آثار را که نشان دهنده فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، شخصیت و رفتار و گفتار انسانها و اقوام گذشته است را مستندی از هویت ملی عنوان کرد.
وی، راه اندازی تشکیلات حافظه جهانی یونسکو در سال ۱۹۹۲ را راهی برای ثبت، حفظ و صیانت از این میراث برشمرد.
این کارشناس به ثبت اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه در حافظه جهانی یونسکو اشاره کرد و آن را نشان از اهمیت و جایگاه بالای کتابخانه آستان قدس رضوی در حفاظت از این میراث ارزشمند کشور دارد.
صداقت حسینی، گام بعدی پس از صیانت از این میراث را انتشار برای استفاده محققین و جامعه علمی کشور عنوان و تاکید کرد: با مطالعه این میراث، انسان به سمت کمال گرایی رهنمون می‌شود.
منبع: کتابخانه آستان قدس رضوی