میراث مکتوب- مراسم رونمایی از نرم افزار هوشمند «سندجو»، با حضور اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مظفر پاسدارشیرازی، معاون توسعه مدیریت و منابع، و خسرو طالب‌زاده، معاون اسناد و جمعی از کارشناسان حوزه فناوری برگزار شد.
اشرف بروجردی در این مراسم گفت: نرم افزار هوشمند «سندجو» شرایط و ظرفیت‌های لازم برای استفاده نخبگان و محققان را فراهم کرده است تا بتوانند با استفاده از این نرم افزار برای رشد و بالندگی طرح‌های تحقیقاتی کشور گام‌های موثر بردارند.
وی افزود: با بهره مندی از این نرم افزار دغدغه اصحاب علم و دانش برای پیشبرد بسیاری از امور مطالعاتی و تحقیقاتی برطرف می‌شود. ثمرات ارزشمند این نرم افزار می‌تواند پایدار باقی بماند و با تغییر مدیریت‌ها و تحولات همواره تداوم داشته باشد. آنچه یک ایده را ماندگار می‌کند، بهره گیری و مصرف آن ایده است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهارداشت: مطلوب است در ادامه مسیر برای پیشبرد اهداف مورد نظر با سایر کتابخانه‌ها، نرم افزارهای مشترکی ایجاد و راه اندازی شود تا بتوان ایده‌های نوین در عرصه علم اطلاعات، کتابداری را به اشتراک گذاشت. به اعتقاد من به اشتراک گذاشتن ایده‌ها اجازه ظهور و بروز خلاقیت‌ها را می دهد. خوشبختانه شورای جهانی آرشیو (ایکا) پنلی را در حوزه سندجویی برای ایران طراحی کرده است.
در ادامه مظفر پاسدارشیرازی گفت: «سندجو»، خروجی نخستین رویداد کتابخانه ملی، یعنی رویداد استارتاپی «ویتا» برای لیبتک یک است، که بهار سال 98 کلید خورد و امروز این رویداد به محصول اولیه رسیده و از آن رونمایی می‌شود.
وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رویداد «ویتا» فضایی برای پیاده سازی طرح و ایده در حوزه کتاب، سند و ارائه محصولات جدید با بهره مندی از هوش مصنوعی فراهم کرده است. در این رویداد، 37 چالش مطرح و ارزیابی شد و نرم افزار «سندجو» یکی از نتایج آن بود. بر اساس این نرم افزار امکان جستجو در متن‌های اسکن شده با کمترین درصد خطا فراهم شده است.
معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: پژوهشگران می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار «سندجو» نسخ خطی را جستجو کنند. بنابراین دیگر نیازی به « ocr » متون Optical Character Recognition نخواهد بود.
وی یادآور شد: در نخستین گام، احتمال بهره مندی از هوش مصنوعی در حوزه سند دشوار به نظر می‌رسید و با ریسک همراه بود، اما با وجود تنگناهای مالی سازمان، تلاش‌ها ادامه یافت و اکنون شاهد رونمایی از محصول نهایی هستیم.
پاسدار شیرازی خاطرنشان کرد: کتابخانه ملی با تیم استارتاپی طراح «سندجو»، همکاری می‌کند تا بتواند هرچه بیشتر متون دستی و خطی را به این سامانه منتقل و دقت آن را افزایش دهد.
در ادامه مجید قنبری سرخی عضو گروه استارتاپی نرم افزار «سندجو» اظهار داشت: حجم بالای اسناد نیاز به استفاده از روشی هوشمند و کارآمد به منظور دسترس پذیری به اسناد به ویژه در محتوای آنها دارد، به همین دلیل باید امکان جستجوی پیشرفته با کمترین خطا فراهم شود.
قنبری سرخی افزود: در این نرم افزار، پردازش تصویر و کلمات مورد پردازش کاربر مشابه‌یابی می‌شود، یعنی بدون اینکه نیاز باشد متن «ocr » Optical Character Recognition بازشناسی و تشخیص خودکار متون موجود در تصاویر- شود؛ در این نرم‌افزار جستجو شود.
وی یادآور شد: «ocr» در دهه گذشته با دقت پایین انجام شده است، اما این نرم‌افزار می‌تواند با دقت بالایی، متن را برای کاربر قابل جستجو کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فناوری مازندران ادامه داد: نرم افزار «سندجو» قابلیت جستجوی واژه و عبارات در صفحات اسناد اسکن شده با سرعت را با کمترین خطا دارد. این کارآیی موجب می‌شود محقق بتواند در کمترین زمان ممکن از بین هزاران کتاب و اسناد به مطالب خود به خوبی دسترسی پیدا کند.
وی اظهارداشت: هم اکنون 500 هزار نسخه خطی در کتابخانه‌های کشور اعم از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابخانه آستان قدس رضوی و غیره وجود دارد و بیشتر این نسخ بر پایه نسخ فارسی و عربی است. بر اساس مطالعات صورت گرفته دو میلیون نسخ خطی فارسی در شبه قاره و آسیای میانه و یک میلیون نسخه خطی فارسی و عربی در هندوستان و پاکستان وجود دارد که تعداد بسیاری از این اسناد دیجیتال سازی نشده است.
قنبری سرخی ادامه داد: بسیاری از اسناد به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی دیجیتال سازی شده است و پژوهشگر با نرم افزار «سندجو» امکان جستجو در متن اسکن شده را نیز دارد.
عضو گروه استارتاپی نرم افزار «سندجو» یادآور شد: با توجه به حجم بالای اسناد دیجیتال، نیاز به یک روش موثر و کارآمد برای دسترسی به محتوای اسناد و اسناد دست نویس وجود دارد که نرم افزار «سند جو» یا (موتور جستجوی کلمات در اسناد تاریخی تصویری) در این زمینه به بهره برداری رسیده است.
قنبری سرخی یکی از طراحان نرم افزار «سندجو» گفت: هم اکنون امکان جستجو در دوهزار برگ سند با پاسخگویی 87.5 درصدی در نرم افزار «سندجو» وجود دارد و امکان افزایش اسناد در این سامانه فراهم است.
در ادامه این مراسم مجید ایران پورمبارکه عضو تیم استارتاپی طرح «سندجو» گفت: به اعتقاد من اگر قرار است کار بزرگی انجام شود باید در خدمت به کشور و مردم این سرزمین باشد و کتابخانه ملی ایران در این زمینه پیشرو بوده است
وی افزود: در حوزه لاتین دیگر کشورها با صرف هزینه یک میلیون یورویی توانسته اند امکان جستجو در متون تصویری اسناد را فراهم کنند اما نرم افزار «سندجو» با حداقل هزینه به انجام رسید.
در ادامه این مراسم احسان الله کبیر استاد تمام دانشگاه برق دانشکده تربیت مدرس و یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گروه آموزشی هوش مصنوعی گفت: بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های علمی به سرانجام نمی‌رسند و در ادامه مسیر به دلایل مختلف مسکوت مانده ولی امیدوار هستم این اقدام نتیجه بخش باشد اما لازم است شرایط و سازو کار تداوم آن مهیا شود.
وی تاکید کرد: در پیشبرد طرح ها در حوزه ملی و بین المللی باید اختیارات لازم واگذار شود و خوشبختانه خلاقیت تیم استارتاپی «سندجو» به پشتیبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پیشبرد این طرح ملی امیدبخش بوده است.
در پایان، نادر نقشینه عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران گفت: یکی از کاربردهای «سندجو» در امر نسخه شناسی جستجو در زمینه دست خط ها یا نسخ چاپ سنگی است و می‌تواند در حوزه نسخه شناسی نیز کاربرد داشته باشد.
وی یادآور شد: با توجه به اینکه هم اکنون کشورهایی مانند ارمنستان، پاکستان، آذربایجان، ترکیه دارای نسخ خطی فارسی هستند، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می‌تواند با همکاری با کتابخانه‌های ملی سایر کشورها نرم افزار مشترکی در همین زمینه ایجاد کند.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی