میراث مکتوب – شاهنامۀ فردوسی از همان آغا‍‍ز طیّ ادوار مختلف مورد استقبال و توجّه بی نظیر گروه های گوناگون قرار گرفته، به گونه ای که در طول تاریخ ادبیّات ایران از هیچ اثری به اندازۀ شاهنامه ، گزیده نویسی و برای آن نظیره‌گویی نشده است.
این گزیده ها را می‌توان در نسخه‌های مستقل و با عنوان «برگزیده» ، «خلاصه» و «منتخبات» شاهنامۀ فردوسی و یا در قالب جُنگ‌ها و سفینه‌ها، ابیات منقول در آثار منظوم و منثور آمیخته به نظم مورد بررسی قرار داد. در این مقاله، ضمن احصا و دسته بندی گزیده های شاهنامه، سیر تطّور تاریخی گزیده-نویسی و منتخبات ابیات شاهنامه مورد توجّه قرار گرفته و معلوم شده است که تا عصر اخیر بخش عمده ای از منتخبات شاهنامه، در خارج از مرزهای ایران فراهم آمده و غالباً گلچین ابیات شاهنامه در ایران، در برخی جنگ ها و آثار منظوم و منثور در دوره های مختلف تاریخی آمده است. رواج گزیده‌نویسی در عصر حاضر، حاصل خدمات ارزندۀ فروغی در زمینۀ شاهنامه پژوهی و تعیین سال 1313 به عنوان سال هزارۀ فردوسی است. این امر فعالیّت های گسترده ای را در بزرگداشت فردوسی و معرّفی شاهنامه در سطح جهان به دنبال داشت و انتشار چندین شاهنامۀ کامل و تهیۀ منتخباتی را در ایران سبب گردید.
متن کامل این مقاله نوشتۀ محمدجعفر یاحقی و زهرا در تازه ترین شمارۀ جستارهای ادبی سال 48، شماره 188،(1394) منتشر شده است اینجا بخوانید.