مقدمه كتاب ، بسيار گوياتر از متن كتاب است

ميراث مكتوب  : دكتر  احسان اشراقي معتقد است مقدمه  دكتر منصور صفت گل‌ بر كتاب مرات واردات، بسيار گوياتر از متن كتاب است.
وي كه در نشست بررسي و نقد كتاب مرات واردات، سخن مي گفت ، افزود: اگر ما به طرف حل مشكل تاريخ‌هاي محلي نرويم، تاريخ عمومي كارگشا نخواهد بود. در تاريخ محلي ،محقق با يك طريقة ژرفانگر نگاه مي‌كند و از يك پل يا رودخانه كوچك و حتي ساختمان صرف نظر نمي‌كند و وقتي كه تمام تاريخ محلي مملكت ،من جمله مملكت خود ما نوشته شد و در كنار هم قرار گرفت، آن زمان مي‌توانيم ادعا كنيم كه تاريخ ايران را نوشته‌ايم. بنابراين توجه به تاريخ محلي ضروري است و اين پيشنهاد را ما به دانشجويان شهرستاني داريم كه به شناخت شهرشان بپردازند.
وي ادامه داد: مطلبي كه در مورد صفويه است ،بسيار بسيار مهم است. اصولا ما بايد توجه داشته باشيم كه عصر صفوي آغاز ورود ايران به تاريخ جديد است؛ زيرا كه ايران- به معناي تاريخي آن- بعد از قرن‌ها پس از تشكيل دولت صفويه, هويّت گذشته خود را به دست آورد؛ يعني چارچوب مرزهاي تاريخي كه در قديم قبل از كشاكش تركان و حمله مغول و عوارض آن ، با آن مواجه هستيم، تقريبا با حدود دو ثغور ايران قديم، تامين و با رسميت مذهب تشيع هويّت ايران در اين چارچوب تاريخي تقريباً مشخص شد و در داخل اين چارچوب و اين هويّت يك نوع رنسانس و تجديد حيات از لحاظ فرهنگي، معماري، هنري و ادب در ايران به وجود آمد و با اينكه بسياري از اين آثار از بين رفته‌اند. امروز مي‌توانيم وسعت اين مناظري را كه عرض كردم ببينيم؛ چه از جهت معماري و چه از جهت نقاشي و هنر و ادبيات. آن مقدار كه نوشته در مورد عصر صفوي در طول اين دو قرن و اندي وجود دارد،به تنهايي شايد برابري با كل تاريخ بعد از اسلام ايران كند. هنوز خيلي مطالب و مسائل در مورد صفويه است و خيلي نسخه‌هاي خطي موجود است كه بايد بررسي شود تا ما به اجزاء اين دوره آشنا شويم. اين دوره، دوره‌اي بود كه ايران عصر جديدي را در ارتباطات خارجي پيدا كرد و در حقيقت راهي گشوده شد كه تا آن موقع ،سابقه نداشت. بنابراين در تأييد فرمايشات جناب آقاي آل‌داوود، هرچه كا ما در راه به دست آوردن منابعي كه بتوانند پاسخگوي ماهيت و عظمت دورة صفويه باشند، بكوشيم، كوتاهي نكرده‌ايم.
دكتر احسان اشراقي افزود: كساني كه دست‌اندركار تصحيح كتاب هستند مي‌دانند كه تصحيح چه كار دشواري است ،ولي متأسفانه به نظر مي‌آيد كه اين كار، كار ساده‌اي است، زيرا كه متأسفانه بعضي تصحيح ها هست كه جلوة چنداني ندارد و با اصول فني، تصحيح انتقادي نمي‌شود و اگر بادقت به اين فن نگاه بكنيم، شايد بتوان گفت به مراتب از ترجمه و تأليف مشكل تر است.
مي‌دانيد كه اولين تصحيح بسيار معتبري كه شد توسط علامه محمد قزويني بود با عنوان تاريخ جهانگشاي جويني. يعني اگر كسي اين تاريخ را نگاه كند متوجه زحمت او مي‌شود. ايشان قراردادي با اوقاف داشت كه مدت آن تمام شده بود و مرتب اتمام كارِ كتاب را از ايشان خواستار بودند و ايشان هم كه از سرامدان فن تصحيح كتاب بود، اعتنايي نمي‌كردند و در بيتي كه هرچند بسيار مختصر بود، مشكوك بودند و تا زماني كه آن را پيدا نكردند، اجازة چاپ كتاب جهانگشا را به آن سازمان وسيع اروپايي نداد. اين وسواس لازم است و كساني كه با اين فن آشنا هستند مي‌دانند كه نسخه‌هاي متعدد را بررسي كردن، خواندن، اغلاط آن را گرفتن، آيات و احاديث را بيرون آوردن، نكات مشكل را حل كردن، چه دشواري‌هايي دارد. كافي است براي تأييد اين مطلب به تاريخ جهانگشاي جويني نگاهي بيندازيم.
وي باور دارد جناب آقاي صفت گل از مصححين بسيار خوب مملكت ما هستند و با اينكه بسيار جوان هستند ،ولي تدبير پير دارند؛ در نكته سنجي و دريافتن نسخه‌ها و تصحيح متن بسيار كوشا هستند و به دقت كار مي‌كنند و ادامه مي دهد: علاوه بر ترجمه و تصحيح, تاليف هم از كارهاي بسيار مهم ايشان است. بنده اسم و آوازه آقاي دكتر صفت گل را قبل از آنكه به دانشگاه تهران بيايند, در خراسان شنيده بودم و وقتي كه در تهران دورة دكترا را شروع كردند، الحق و الانصاف سنگ تمام گذاشتند و حال از افتخارات گروه تاريخ دانشگاه تهران هستند. تصور من اين است كه مقدمه ايشان بر كتاب بسيار گوياتر از متن كتاب است ، البته اين كتاب نه تاريخ محلي است و نه غيرمحلي، كتاب خاصي است به ويژه در مورد سقوط صفويه ،چرا كه در اين زمينه صحبت بسيار شده و جاي خالي نيز بسيار است. بايد بدانيم كشوري كه نزديك 220 سال حكومت داشته، چگونه به سادگي سقوط كرده؟ در اين مقوله هرچه بيشتر تحقيق شود بهتر است و اين كتاب از جمله عناصري است كه ما را آگاه به اين قسمت مي‌كند،البته آنچه مربوط به شبه قاره و شعر و شاعري و نويسندگي و آثار ديگر مؤلف است ، غالباً ديده شده كه بعضي از مؤلفين وقتي كتاب را مي‌نويسند, اشاره به ديوان يا كتاب نگاشته شده‌شان نيز مي‌كنند، امّا چه بسا شايد اين نباشد و تنها اشاره‌اي شده و اگر پيدا شد كه چه بهتر. ايشان آنچه را كه از هند مي‌نويسند، البته با اطلاع خيلي دقيق نيست، ولي آنچه كه مربوط به صفويه است- به خصوص فصل مربوط به ملك محمود سيستاني- بسيار ارزنده است ،زيرا كه در هيچ كتابي به آن اشاره نشده.