میراث مکتوب – در جلد نخست دانشناۀه مطبوعات ایران سوابق و جزييات كار حدود 240 نشريه توسط 100 نفر از صاحب نظران و کارشناسان تاریخ مطبوعات ایران گردآوری شده است.
مراحل مختلف نگارش مقالهها از سال 1391 پیش آغاز شده و اکنون جلد نخست منتشر شده است.
مطبوعات ايران قدمتي 170 ساله دارد و به همین دلیل تصمیم بر این شد در موسسه دانشنامۀ مطبوعات ایران، اين تاريخ ارزشمند و پرفراز و نشیب در قالب دانشنامه ثبت و ضبط شود.
تدوین دانشنامۀ مطبوعات ایران دربردارندۀ سه دوره است: در دورۀ نخست عناوین نشریهها و اسامی، دورۀ دوم اشخاص فعال و نامآوران این حوزه از ابتدا تا زمان حال را در برمیگیرد و دورۀ سوم نیز به کلیدواژهها، اصطلاحات و موضوع های مرتبط با مطبوعات اختصاص دارد.
کار تألیف جلد نخست دانشنامه که در بردارندۀ مداخل «آ» و «الف» است منتشر شده و جلد دوم نیز با تالیف مداخل «ب» و «پ» و «ت» آغاز شده است.
مقالهها و شرح نشريات با استناد به نشریههای موجود در کتابخانهها، مقاله ها و کتاب هایی که پیش از این توسط محققان و پژوهشگران نوشته شده، تألیف شده و ميشوند.
دانشنامۀ شامل عناوین همۀ مطبوعاتی میشود که به زبان های مختلف در داخل ایران تاکنون منتشر شدهاند. بنابراین در این دانشنامه هم عنوانهای نشریات قدیمی چون آدمیت، آذربایجان، آینده، اقبال ، اخگر مدخل شده و هم نشریاتی چون اطلاعات، ایران، ابرار، آفتاب یزد، آینۀ پژوهش، آینۀ میراث و آلیک که در حال حاضر منتشر می شوند.
شیوۀ تدوین آن مانند دانشنامههای معتبری که طی سالیان اخیر در ایران نوشته شدهاند، مبتنی بر منابع دست اوّل (نشریات) و پژوهشهای معتبر دربارۀ آن هاست.
مدخل های دانشنامه از میان نشریات پرشمار کشور در گذشته و حال گزینش شدهاند.
مهم ترین معیار مؤلفان در گزینش مدخلها اهمیت نشریه و میزان تأثیرگذاری آن در زمانۀ خود است. البته در کنار این معیار عوامل دیگری نیز در گزینش تأثیر داشتهاند که از آن جمله اند: گزینش مدخلها از میان نشریات استان ها و شهرستان ها ؛ نشریات اقلیت های دینی مانند آلیک، آشور، افق بینا و اَمُرداد و سرانجام نشریاتی که در موضوعات مختلف به عنوان پیشگام نشریات آن حوزه شناخته می شدند مانند اِکودوپِرس (صدای ایران) ، نخستین روزنامۀ فرانسوی زبان ایران و آئین ورزش به عنوان نخستین نشریۀ ورزشی.
دانشنامه مطبوعات ایران، مصوّر و رنگی است. معمولاً برای هر نشریه دو تصویر از روی جلد یا صفحۀ آغازین آن در نظر گرفته شده است. مدخلهای مهمتر و مفصلتر بیش از دو تصویر دارند و مدخلهای کوتاه تر یکی.
در تألیف مقالهها از همۀ ظرفیت های علمی کشور بهرهبرده شده است.
برای نمونه دکتر ناصرالدین پروین چهرۀ نامآشنای عرصۀ مطبوعات ایران مدخل مهم اطلاعات و برخی مدخلهای دیگر را نوشته اند و همۀ مدخلهای مطبوعات آذربایجان به قلم توانای دکتر رحیم رئیسنیا و همۀ مطبوعات اصفهان به قلم محمد حسین خسروپناه، که از پژوهندگان تیزبین عرصۀ مطبوعات کشوراست. همچنین بیشتر نشریات ادبی کشور را استاد حوزۀ داستاننویسی، آقای حسن میرعابدینی تالیف نموده اند.
یادآور می شود معرفی مدخل مربوط به دوفصلنامه آینه میراث را سید سعید میرمحمدصادق بر عهده داشته است.
دانشنامۀ مطبوعات ایران، به سرپرسیتی: محمدجعفر محمدزاده، تهران، ناشر: دانشنامه مطبوعات ايران، 501 صفحه، 1393.