میراث مکتوب – نگاره های شاهنامه های مصوّر، می تواند در دستیابی به رویکرد مخاطبان شاهنامه در هر دوره راهگشا باشد. شاهنامه از کتبی است که در دوره های تاریخی گوناگون مورد توجّه و اقبال گستردة مصوّران قرارگرفته است، امّا نوع تصویرگری آن با توجّه به شرایط محیطی دستخوش تغییرات شده است.
پرسش این است که مخاطبِ شاهنامه در هر دوره، چه تأثیری بر نوع تصویرگری آن داشته است؟ آیا می توان از طریق نگاره های شاهنامه مخاطبِ خاص آن را تخمین زد؟
در این جستار با گزینش دو نسخة بایسنغری و داوری به پرسش های مذکور پاسخ می دهیم. روش ما در این پژوهش به این صورت است که نگاره هایِ این دو نسخه را از دو منظر موضوعی و عناصر تصویریِ مورد بررسی قرارداده، پس از آن به تبیین ارتباطِ میانِ نگاره ها و مخاطب شاهنامه می پردازیم.
حاصل این پژوهش بر ما روشن می سازد که نوع مخاطب، بسته به این که مخاطبِ درباری باشد یا غیر درباری، در گزینش موضوع و عناصر تصویری نقشی مؤثّر ایفا می کند.
متن کامل این مقاله نوشتۀ فاطمه ماه وان و محمدجعفر یاحقی که در مجلۀ جستارهای ادبی سال 47، شماره 186،(1393) منتشر شده است اینجا بخوانید.