میراث مکتوب – اثر حاضر بعد از رسالۀ تحقیقات سرحدیه میرزا جعفرخان مشیرالدوله که در سال 1348 منتشر شده است، در واقع دومین منبع دست اول دربارۀ مسائل مربوط به تحدید حدود ایران و عثمانی است که منتشر می شود. این اثر از سوی معاون و جانشین او، یعنی میرزا محبعلی خان ناظم الملک مرندی یکانلو، در جریان مأموریت های مختلف سرحدی و در طول بیش از دو دهه تدوین شده است.
البته این رساله ها بخشی از رساله های نویسنده است که از کتابخانه های مختلف گردآوری شده است. تعداد زیادی از اسناد و برخی رساله های دیگر او هنوز به صورت منتشرنشده در بایگانی وزارت امور خارجۀ ایران موجود است.
اثر حاضر حاوی 15 رساله و لایحه است. 12 مورد در متن کتاب و 3 مورد در پیوست ها آمده است. این اسناد که در فاصلۀ سال های 1287 تا 1309 تألیف شده اند، تصویری دقیق و روشن از تلاش های میرزا محبعلی خان برای دفاع از تمامیت ارضی کشور در اختیار می گذارد.
نویسنده در تک تک این رسائل و لوایح، با استناد به استدلال های قوی و منطقی، به دفاع از تمامیت اراضی ایران پرداخته است. جالب اینکه او اغلب با استناد به اسناد و منابع عثمانی به ویژه منابع تاریخی و جغرافیایی عثمانی به دفاع از حقانیت ایران در اختلافات مرزی می پردازدو به خوبی نیز از عهده برمی آید.
بیشتر رساله های اثر حاضر تاکنون نه در جایی معرفی شده و نه منتشر شده اند. در حالی که اسناد و گزارش های همتایان میرزا محبعلی خان در عثمانی، یعنی درویش پاشا و خورشیدپاشا، به فاصلۀ کمی بعد از تدوین، در استانبول منتشر شده اند.
مجموعۀ رسائل و لوايح تحديد حدود ايران و عثماني (1309-907ه.ق)/ ميرزامحبعلي‌خان ناظم‌الملك مرندی يكانلو، تصحيح: نصراله صالحی، تهران، طهوری، 538صفحه، قطع: وزيری، بها: 550000 ریال، 1395.