میراث مکتوب – بحث بر سر این نکته که آیا خاستگاه کیش مانوی را باید در دین زرتشتی جست و جو کرد یا در ادیان دیگر چندین قرن است که پژوهندگان را به خود مشغول داشته است. کشف متون اصیل مانوی در قرن بیستم به این بحث و جدلها شدت بخشیده است و، گرچه در این باره نظریات مختلفی مطرح شده، پژوهشگران اکنون به توافق کلی دست یافته اند. پرادز اکتور شروو که یکی از سرشناس ترین پژوهشگران مطالعات ایرانی باستان است، در این کتاب کوچک اما بسیار مهم کوشیده است برجسته ترین عناصر ایرانی کیش مانوی را بازشناسد.
تقریبا تا یک قرن پیش هیچ کس باور نمی کرد روزی فرا رسد که برخی پژوهشگران مطالعات ایرانی در اصالت ایرانی دین مانی تردید کنند. این تردید در واقع ، با کشف متون پارتی و فارسی میانۀ مانوی تورفان آغاز شد و با انتشار متون قبطی مانوی و به ویژه متن یونانی دست نوشتۀ مانوی کلن به اوج خود رسید.
کتابی حاضر مشتمل بر نو سخنرانی «پرداز اکتور شروو»، ایران شامل تروزی که طی سالهای 1989 – 1990 در دانشگاه هاروارد ایراد گردید، موضوع سخنرانی ها درباره وجود «عناصر ایرانی در کیش مانوی» است و تحت این عناوین تدوین یافته است.
عناصر ایرانی کیش مانوی این نکته را نیز آشکار می سازند که مانی ته تنها شکل خاصی از شکل اولیه را که در هر دو نظام مشترک است، اتخاذ نمود، بلکه دیگر عناصر کیهان شناسی را نیز، تا آن جا که بتوان آنها را به عنوان بخشی از دین زرتشتی میانه سده سوم پذیرفت.
مترجم در طول ترجمۀ این اثر کوچک، مشتمل بر حدود هفتاد متن اصیل – از منابع و مآخذ فراوانی بهره برده است که بخش کوچکی از آن در فهرست پایان کتاب بازتاب یافته است. مترجم بیشتر منابع و مآخذ را دیده و آن ها را با متن اصلی یا با ترجمۀ نویسنده کتاب حاضر مقابله و مقایسه کرده است.
گفتار یکم: طرح مسئله و وضعیت منابع
گفتار دوم: اسطورۀ آفرینش
گفتار سوم: پایان کار انسان و جهان
فرجام سخن
پیوست
کتاب شناسی
فهرست منابع و مآخذ مترجم
نمایه
پردزاکتور شروو، عناصر ایرانی در کیش مانوی، ترجمه: محمد شکری فومشی، ويراست دوم1396، تهران، طهوری، قطع رقعي،جلد شوميز، 142صفحه، بها: 200000ریال، 1396.