میراث مکتوب – عجایب الدنیا کتابی است از این محدث تبریزی که در نیمۀ اول قرن هفتم هجری تألیف شده است
.
قرائنی در متن کتاب موجود است که مشخص میکند مؤلف در تألیف خود از کتابی منتسب به ابوالموید بلخی و کتاب عجایب المخلوقات طوسی سود جسته و با رنگ و لعابی جدیدتر در کتاب خود نقل کرده است. مؤلف در مطاوی کتاب از مشاهدات خود یاد میکند و این بر اهمیت کتاب می افزاید.
کتاب نثری روان دارد و مملو از اطلاعات مفید جغرافیایی و لغوی است.
«عجایب الدنیا»، «عجایب البلدان» و «عجایب الأشیاء» نام‌هایی است که برای کتاب منسوب به ابوالمؤید بلخی ذکر شده است. این اثر منسوب به ابوالمؤید با موضوع عجایب، در سال 1993 میلادی در انتشارات نائوکا روسیه از سوی لیدییا پاولوونا اسمیرنووا به چاپ رسیده است.
منابع کتاب مشتمل بر دو بخش منابع شفاهی و مکتوب است. مؤلف قرن هفتم گاه به صورت مستقیم یا به طور غیرمستقیم از کتاب ابوالمؤید استفاده کرده است. اشارات مؤلف در مطاوی کتاب مؤید این نکته است. دیگر منبعی که مؤلف به استفاده از آن به عنوان منبع خود تصریح کرده، کتابی است که نجیب همدانی؛ البته بدون اشاره به نام کتاب و تنها با ذکر فقراتی از آن، روایت از کتاب‌های مورد مطالعۀ مؤلف و نیز روایت از «بازرگانان» و «مردم اهل بحث» از دیگر منابع احتمالی مؤلف است.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
بحثی در باب عجایب‌نامه‌نویسی
عجایب‌نامه‌ها و اهمیت آن در ادبیات کهن
نام کتاب
مؤلف و مؤلفان
منابع کتاب
روایات
تاریخ تألیف
یادکرد عجایب‌الدنیا و مندرجات آن در کتاب‌های دیگر
ویژگیهای نثر کتاب
شیوۀ تصحیح
مقدمه (ترجمه مقدمه عجایب‌الدنیا چاپ روسیه)
متن کتاب
پیوست
تعلیقات
نمایه‌ها
فهرست منابع
فهرست منابع (مربوط به بخش ترجمۀ روسی)
ابن محدث تبریزی، عجایب الدنیا، تصحیح: علی نویدی ملاطی، ترجمه، مقدمه و تعلیقات چاپ مسکو: محسن شجاعی، تهران، سخن با همکاری بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 510 صفحه، قطع: وزیری، بها: 490000 ریال، 1397.