میراث مکتوب – تمدن ما برگرفته از میراثی است که در جهان فرهنگ ایران را با آن می شناسند. میراثی که چه به صورت مکتوب و چه به صورت شفاهی، نشان دهندۀ عظمت کار گذشتگان و هویت واقعی ماست؛ اما ما انسان های فراموشکار گاه از خاطر می بریم که در پس همۀ این میراث ارزشمند چه غنایی نهفته است. البته در این میان بسیاری هم عاشقانه در راه احیای این شناسنامه های فرهنگی قدم برداشته اند که بی مناسبت نبود که نام این بزرگان زینت بخش روزی برای میراث مکتوب باشد. نخستین بار که نامگذاری روز میراث مکتوب از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد زادروز سه بزرگمرد این عرصه (ابوریحان بیرونی، آقابزرگ تهرانی و ایرج افشار) به چشم می خورد، اما در نهایت شورای فرهنگ عمومی با رد این پیشنهاد زادروز شیخ کلینی (19 اردیبهشت) را برای ثبت در تقویم رسمی کشور به عنوان روز «اسناد ملی و میراث مکتوب» مصوب کرد، روزی که ظاهراً فقط در مصوبۀ شورا بیان شد و در تقویم هیچ نشانی از آن نمایان نیست.
در مصوبۀ شورای فرهنگ عمومی آمده است: «پیشنهاد مذکور پس از تائید در کمیسیون نام گذاری روزهای خاص، درجلسه 552 و 553 مورخ 21/4/90 و 4/5/90 شورای فرهنگ عمومی با عنوان«روز اسناد ملی و میراث مکتوب» برای درج در ضمیمۀ تقویم به تصویب رسید».
با آنکه هم اکنون نزدیک به چهارسال از تصویب روز اسناد ملی و میراث مکتوب می گذرد، اما این روز نه در رسانه مورد توجه قرار می گیرد و نه مؤسساتی که در این زمینه فعالیت می کنند، برنامه ای شایسته برگزار کرده اند؛ برخی نیز برای رفع تکلیف به یک نشست ساده بسنده کرده اند و برخی دیگر تنها به چاپ بولتن و پوستر.
موضوع دیگری که در این میان و در چنین روزی نادیده گرفته شده عدم اطلاع رسانی دربارۀ حفظ و نگهداری نسخ خطی به مردم است. امروزه شاهد هستیم بعضی از خانواده‌های ایرانی که از قدیم بعضی از این آثار را در اختیار دارند گاهی علی‌رغم میل باطنی جهت تأمین مخارج مجبور به فروش و عرضه اشیا و نسخه های خطی می شوند . در بین عملکرد دستگاهها و متولیان این امر بسیار تأسف‌بار است و نوع قیمت گذاری هیئت های کارشناسی در مراکز کتابخانه ای و فرهنگی آنقدر پایین است که بسیاری از افراد دارای نسخ خطی، نسخه های خود را به بازارهای سیاه برده و این نسخه توسط بیگانگان و بخصوص عرب ها خریداری و از کشور خارج می‌شود، به راستی چرا نفایس ما به دست بیگانگان به یغما می‌رود؟ پرسشی که متولیان امر و سازمان های ذیربط مانند میراث فرهنگی هرگز به آن پاسخی نداده اند.
بدیهی است که یکی دیگر از دلایل گمنام ماندن روز اسناد ملی و میراث مکتوب برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و توجه مسئولان، مردم و رسانه ها به این رویداد بزرگ فرهنگی است که سبب شده رویدادهای دیگر تحت الشعاع قرار بگیرد.
روزهای بسیاری در تقویم رسمی کشور ثبت شده که به عنوان یک حرکت نمادین دارای ارزش است، اما روز «اسناد ملی و میراث مکتوب» در این سالها تنها در حد یک جمله خلاصه شده و اسف بار است که این روز در تقویم هم مهجور و گمنام باقی مانده است.
سیده معصومه کلانکی