میراث مکتوب- روايح گلشن قطبشهي از الفتي ساوجي (سده 11 ق) متن ادبي آميخته از نظم و نثر درباره روزگار عبدالله بن محمّد قطبشاه (حكـ 1035 – 1083 ق) فرمانده گلكنده دكن است (براي حكومت قطبشاهيان نك : سلسله‌هاي اسلامي جديد ، صص 618 – 619). اثر داراي آگاهي‌هايي نسبتاً ارزشمند از مراسم درون دربار قطبشاهيان و بويژه برگزاري جشن‌هايي چون عيد نوروز و همچنين عيد غدير است. در برخي از بخش‌هاي اين متن به توصيف باغ‌هاي آن خطّه و همچنين ميوه‌هاي آنجا –مانند پان، انبه، انناس (آناناس)، كيله، نارنگي- و نیز گل‌هاي آن خطّه –مانند چنپا، جنبيلي، سوتي، بولسري- پرداخته شده است. از اين ديدگاه مي‌توان اين متن را با برخي سروده‌هاي عبدي‌بيگ شيرازي مانند روضهالصّفات که به توصیف باغ های قزوین اختصاص یافته مقايسه كرد.
براي نمونه بخشي از ابيات مرتبط با جشنِ پوري را (كه گويا ارتباطي با چارشنبه سوري داشته) در زير مي‌بينيم:
رونق از جشن قطبشاه گرفت / سور در چارشنبه سوري
يافت در روز عيد پوري شاه / ذرّه از قرص گرم خور پوري
تاكنون سه نسخه از اين اثر شناخته شده كه دو نسخه آن در ايران موجود است :
1. يك نسخه آن به شماره 8822 در كتابخانه مجلس نگهداري مي‌شود (نك : فهرست نسخه‌هاي خطّي كتابخانه مجلس ، ج 1 / 29 ، صص 50 – 51 ) كه نسخه‌اي كامل امّا بي‌تاريخ است [تصوير آن به پيوست ديده مي‌شود] .
2. نسخه ديگري از آن بي‌تاريخ از سده يازدهم به شماره «39 – د» در كتابخانه دانشكده حقوق دانشگاه تهران (ص 128) شناسانده شده است كه افتادگي اندكي دارد و داراي 50 برگ است.
3. در فهرست مشترك نسخه‌هاي خطّي فارسي پاكستان (ج 10 ، ص 438) يك نسخه از اثر متعلّق به موزه ملّي كراچي شناسانده شده است.
در فهرست نسخه‌هاي خطّي فارسي (ج 6 ، صص 4656 – 4657) و همچنين در فهرستواره دست‌نوشت‌هاي ايران (ج 5 ، ص 918) فقط نسخه دانشكده حقوق شناسانده شده است.
براي نمونه بخشي از ابيات مرتبط با جشنِ پوري را (كه گويا ارتباطي با چارشنبه سوري داشته) در زير مي‌بينيم:
رونق از جشن قطبشاه گرفت / سور در چارشنبه سوري
يافت در روز عيد پوري شاه / ذرّه از قرص گرم خور پوري
تاكنون سه نسخه از اين اثر شناخته شده كه دو نسخه آن در ايران موجود است :
1. يك نسخه آن به شماره 8822 در كتابخانه مجلس نگهداري مي‌شود (نك : فهرست نسخه‌هاي خطّي كتابخانه مجلس ، ج 1 / 29 ، صص 50 – 51 ) كه نسخه‌اي كامل امّا بي‌تاريخ است [تصوير آن به پيوست ديده مي‌شود] .
2. نسخه ديگري از آن بي‌تاريخ از سده يازدهم به شماره «39 – د» در كتابخانه دانشكده حقوق دانشگاه تهران (ص 128) شناسانده شده است كه افتادگي اندكي دارد و داراي 50 برگ است.
3. در فهرست مشترك نسخه‌هاي خطّي فارسي پاكستان (ج 10 ، ص 438) يك نسخه از اثر متعلّق به موزه ملّي كراچي شناسانده شده است.
در فهرست نسخه‌هاي خطّي فارسي (ج 6 ، صص 4656 – 4657) و همچنين در فهرستواره دست‌نوشت‌هاي ايران (ج 5 ، ص 918) فقط نسخه دانشكده حقوق شناسانده شده است.
معرفی از علی صفری آق قلعه
نظر کاربر: با سلام.متن روایح گلشن قطبشاهی در پیام بهارستان شماره 16 با مقدمه وتصحیح فرشته کوشکی چاپ شده است.البته ظاهرا مصحح فقط از نسخه مجلس اطلاع داشته وبراساس همان نسخه متن را منتشرکرده است. / مهرداد چترایی