میراث مکتوب – ابوبکر، محمدبن علی، معروف به ابنعربی و مشهور به محییالدین، شیخ اکبر و ابنافلاطون در 17 رمضان سال 560 هجری در خانوادهای اهل علم و وابسته به دربار به دنیا آمد؛ تقریباً صد سال پس از مرگ خرقانی. او یکی از پرحاشیهترین و پرگفتگوترین صوفیان در تاریخ تصوف است و اهل تسنن و تشیع، با استناد به آراء و اقوال و آنچه از او روایت شده، هر کدام سعی کردهاند ابن عربی را به خود منتسب کنند.
ذهن رؤیازدۀ ابن عربی، ذهن جذابی است. او رؤیا را به زاهدان، مانند میکند و معتقد است همانسان که جنین در زهدان، تکوین مییابد، «معنا» نیز در رؤیا شکل میگیرد. بنابراین، رؤیا، نوعی اتحاد با عالم غیب است که تصور جدیدی از جهان به دست میدهد. رؤیا، از زمان و مکان فراتر میرود و رؤیای ابن عربی، اصل و ذاتِ ابداع و آفرینش است.
علوان در این کتاب با تکیه بر آنچه ابن عربی در «فتوحات مکیه» درباره خویش نقل کرده، اثری آفریده که نه تنها یک بیوگرافی کامل محسوب میشود، بلکه با روایتی جذاب و زبانی روان و شیرین، داستانی کامل و کم نقص است. کتاب شامل چندین سِفْر است و از این جهت ما را به یاد ساختار کتابهای آسمانی میاندازد: اسفار. از دیگر سو، کل داستان، به طور منظم توسط روایتهایی موازی شکسته میشود. روایتهایی که این گونه تدوین شدهاند تا سیر آن نسخه خطی (زندگینامه یا میراث معنوی او) خودنوشت ابن عربی را- در کتاب حاضر- از زمان مرگ او تا سال ۲۰۱۶ قرن به قرن نشان دهند؛ که کتاب از کجا به کجا رفته و چگونه در کتابخانههای دربار، مزارها و قبهها و بارگاهها دست به دست گشته و شاهد چه ماجراهایی بوده و چگونه و چرا…
علوان، محمدحسن، گاه ناچیزی مرگ: رمانی دربارۀ زندگانی محییالدین ابن عربی، تهران، مولی، مترجم، امیرحسین الهیاری، 512 صفحه، قطع: رقعی، 1397.