میراث مکتوب – این رساله که مؤلف آن فرزند میرزا ابوالقاسم رازشیرازی از عارفان برجستۀ شیعی و از بزرگان طریقت ذهبیه است، در شرح حدیث نورانیت مأثور از حضرت علی (ع) به رشتۀ تحریر درآمده است. میرزا فتحعلی شیرازی در این رساله با تکیه بر آیات و احادیث معصومین و تعالیم راز شیرازی و نیز تجربیات سلوکی خود به شرح فرازهایی از این حدیث نورانی به صورت نظم و نثر پرداخته است
.
سید فتحعلی بن میرزا بابا شیرازی به سال 1268 قمری در شهر شیراز در میان خانوادۀ شریف و جلیل متولی‌باشی قدم به عرصۀ وجود نهاد. پدرش قطب العارفین حضرت آقای سیدابوالقاسم شریفی که از اجلۀ علما و عرفای نامی دورۀ قاجاریه است و نام وی زبانزد خاص و عام بوده و میباشد. مادرش فاطمه بیگم یکی از بانوان جلیل القدر و عارفۀ زمان بوده که در دورۀ خود نظیر و مانندی نداشته است. آن جناب در سن 18 سالگی از پدر یتیم و تربیت وی به جناب آقای سیدجلال‌الدین مجدالاشراف داده می‌شود.
از تألیفات ایشان می‌توان موارد زیر را نام برد: 1. مشارق الانوار؛ 2. مجموعۀ فضولی خاکسار؛ 3. رسالۀ معنویه در بیان علم جفر و طریقۀ آن؛ 4. رسالۀ فتحیه که در شرح و بیان اوراد سلسلۀ فتحیۀ گمانیه یا مهدویه میباشد؛ 5. رسالۀ جلجلوتیه که در شرح اوراد سلسلۀ رضویه می باشد؛ 6. مولودیه مشتمل بر قصیده‌هایی است که در مدح و منقبت حضرت حجۀ بن الحسن العسکری (عجل الله تعالی فرجه) انشا فرموده‌اند و چند رسالۀ دیگر.
آن جناب در تاریخ 22/2/1320 لبیک حق را اجابت فرمود و روح مطهرش به فردوس اعلا پرواز کرد.
مجموعه حاضر توسط یکی از سادات گوشه در دزفول کتابت شده است. تاریخ کتابت این نسخه مشخص نیست لیکن از قراین و ویژگی‌های کاغذ و جوهر معلوم است که در نیمۀ دوم سدۀ چهاردهم هجری قمری صورت یافته است. در این مجموعه رسائلی از سیدصدرالدین کاشف دزفولی و سیدحسین ظهیرالاسلام نیز به دست آمد. پرواضح است که کاتب و گردآورندۀ مجموعه اراداتی خاص به این افراد داشته است و محتمل است که از پیروان و ارادتمندان سیدفتحعلی شریفی نیز میباشد.
کاتب مجموعه سیدمحمدمهدی حکیمی (متولد 1308 هـ. ق) از سادات گوشۀ دزفول است. وی در انجامۀ یکی از رسائلی که در این مجموعه آمده خود را چنین معرفی می‌نماید: «کتبه الحقیر سید محمدمهدی بن سید محمدجعفر بن سید میرسیدعلی بن سید مرتضی …». سیدمحمدمهدی حکیمی تحصیلات مقدماتی خود را در دزفول فراگرفت و سپس برای کسب علم و دانش راهی نجف شد و نزد اساتید آن سامان تلمذ کرد. وی از شاگردان سیدمحمدعلی فیض دزفولی بود. از آثار او می‌توان به اشعاری با مضامین عرفانی و نظم تفسیر سرۀ یوسف (ع) اشاره نمود. وفات وی در سال 1392 قمری اتفاق افتاد.
در ابتدای این رساله از زبان میرزا فتحعلی آمده است: «اما بعد چنین گوید اقل فقراء میرزا فتحعلی بن مرحوم مغفور میرزا بابای ذهبی شیرازی آنکه خواهش کرد یکی از دوستان جانی آن سالک مسالک طریقت ژولیده موی المسمی بعبدالله آنکه چند کلمه‌ای نوشته شود در بیان معرفت به نورانیت حضرت مولانا الأعظم امیرالمؤمنین (ع) و مراتب و مقامات انسانیه تا آنکه تبصره‌ای باشد از برای سلاک و طلاب علوم معنویه الهیه؛ لهذا خواهش او را قبول کرده الآن شروع در مقصود می‌نماییم».
این رساله در چهار باب و بدین ترتیب آمده است: در بیان معرفت به نورانیت حضرت مولانا الاعظم امیرالمؤمنین و اوصیائه الطاهرین، در بیان شرح صدر سالک، در بیان قطب ناطق و صامت و ولایت کلیه و جزئیه که مسمی است به شمسیه و قمریه و در بیان روح ولایت و مراتب ارواح انبیاء و سایر خلق.
بعد از اینکه متن تصحیحی رساله توسط مصحح در این کتاب آورده شده، شرح و تحقیق این رساله در بخش دوم کتاب آورده شده است.
میرزا فتحعلی بن میرزا بابای ذهبی شیرازی، رساله در بیان معرفت به نورانیت امیرالمؤمنین (ع)، تصحیح: حسین نصیرباغبان و مرتضی کربلایی، تهران، ارمغان تاریخ، شمارگان: 1000 نسخه، 1396.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات