دوشمارۀ 89-88 فصلنامۀ «گزارش میراث» (نشریۀ تخصصی حوزۀ نقد و تصحیح متون، نسخهشناسی و ایرانشناسی) ویژۀ تاریخ زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در آذربایجان، قفقاز و آناتولی از سوی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.
قومگرایی از آفات امروز ایران است که افراد و جریانهای گوناگونی به آتش آن دامن میزنند. در بهار سال ۱۴۰۰ و پس از بیانات سیاسیون کشورهای همسایه که متضمن ادعاهایی بر ضد تمامیت ارضی ایران بود، تدوین ویژهنامهای در دستور کار موسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب قرار گرفت که با رویکردی پژوهشی به پیوستگی فرهنگی مناطقی که امروزه عمدتاً ترکزبان هستند با ایران بپردازد. به لطف پژوهشگرانی از ایران، بریتانیا، ترکیه، کانادا و ایالات متحده و در فرصتی کمتر از معمول ویژهنامهها، این شماره آمادهٔ انتشار شد. میراث مکتوب از تمام پژوهشگران تاریخ ایران و ادبیات فارسی برای همکاری در انتشار نوبت دوم این ویژهنامه- که در سال ۱۴۰۱ منتشر خواهد شد- دعوت میکند.
در این شماره میخوانید:
سرسخن؛ گامی در راه شناختن و شناساندن تاریخ زبان و فرهنگ ایرانی/ اکبر ایرانی
مقدمه؛ فارسی: نخ تسبیح پژوهشهای آذربایجان و آناتولی/ علی شاپوران
*بخش اول: ریشهها
ریشهشناسی ده نام جغرافیایی مربوط به آذربایجان/ علیاشرف صادقی
نام آذربایجان و یک نکتهٔ مختصر گویشی لغوی/ احمدرضا قائممقامی
آسیها و ایرانیان: عموزادگانی دور از هم با میراث مشترک باستانی/ ریچارد فولتز (ترجمه محمدتقی فرامرزی)
*بخش دوم: آذربایجان و قفقاز
اشعار قطبالدین عتیقی اهری (تبریزی)/ بهروز ایمانی
دربارهٔ تاریخ مرگ سلمان ساوجی: آیا سلمان در صفر سال ۷۷۸ق. درگذشتهاست؟/ محسن شریفی صحی
جلیس المشتاق: رمانسی کهن در بحر متقارب، در مسخ و تبدیل ابدان/ مهدی ییلاقی
ساقی تبریزی: نقال داستانهای شاهنامه در تبریزِ دورهٔ قاجاری/ سجاد آیدنلو
*بخش سوم: آناتولی
پند سلاطین روم: نصیحةالملوکها در آناتولی اوایل قرن هفتم هجری/ اندرو پیکاک (ترجمه شکوفه میبدی)
سه نامه به فارسی سره از سدهٔ هفتم در آناتولی در دستنوشت «نامهٔ سلاطین»/ مریم میرشمسی
سلطان ولد و طریقت شاعرانه: پیکربندی خصوصیات و کارکرد شعر در سنت مولویه پس از مولانای رومی/ فرانکلین لوییس (ترجمه منوچهر بیگدلی خمسه)
بحثی دربارهٔ فرهنگ «المرقاة» بر مبنای نسخهای کهن/ علی شاپوران
سفینهٔ نوحی و مجموعهٔ روحی: بررسی دو سفینهٔ کهن فارسی در حوزهٔ آناتولی/ سیدعلی میرافضلی
اشعار فارسیگویان سدهٔ هشتم آناتولی در «جنگ آقشهر» (نسخه Or 1094 کتابخانهٔ لیدن)/ احمد بهنامی
نقش سیاسی صوفیه در تحولات سدهٔ نهم هجری: نامهٔ درویش کازرونی به سلطان ابوسعید گورکان و پیشنهاد اتحاد با سلطان محمد فاتح/ عمادالدین شیخالحکمایی
سیاست تاریخنگاری فارسی در دربار سلیمان یکم: شاه قاسم و «کنز الجواهر»/ فرقان ایشین
درآمدی بر شرحهای دیوان عرفی شیرازی در آسیای صغیر/ فریبا شکوهی
*بخش چهارم: معرفی و نقد کتاب
معرفی «اسلام، ادبیات و جامعه در آناتولی ایلخانی»، کمبریج ۲۰۱۹/ نوشتۀ اندرو پیکاک – داوید دوران-گِدی (ترجمه با همکاری عباس سلیمی آنگیل)
نگاهی به کتاب «بزنگاه پادشاهی در اواخر سدههای میانه در جهان اسلام: مهاجران ایرانی و شکل دادن به الگوی حکمرانی عثمانی»/ نوشتهٔ کریستوفر مارکیهویژ- اندرو پیکاک (ترجمه علی شاپوران)
نقدی بر تصحیح بِندِک پِری از دیوان اشعار فارسی یاووز سلطان سلیم/ آنیتا احمدی
*بخش پنجم: سخنرانی
پیوستگی فرهنگی تبریز و شیراز: شعر و شخصیت همام و غزلی از او در دیوان سعدی/ محمود عابدی
صاحب امتیاز: مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
مدیر مسئول و سردبیر: اکبر ایرانی
معاون سردبیر: مسعود راستیپور
دبیر ویژه: علی شاپوران