میراث مکتوب – این کتاب کلیاتی دربارۀ ادبیات غنایی است که به سیر کلی داستان سرایی در ادبیات فارسی میپردازد.
ادبیات غنایی یکی از شاخههای غنی شعر فارسی است که پیوسته تجلیگاه احساسهای لطیف و اندیشههای بکر شاعران پارسیگوی بوده است. این شاعران داستانپرداز که در این گنبد دوار یادگاری خوشتر از صدای سخن عشق نیافته بودند، داستانهای عشقی معروف روزگار خویش را به نظم میکشیدند و از ذوق و اندیشه و تجارب خویش بدان چاشنی می زدند و مهارت خویش را در هنر داستان پردازی مینمودند و بر قصه نامکرر عشق میافزودند. این داستانها از نظر صورت و محتوا، قابل مطالعه و بررسی است.
در این کتاب علاوه بر مقدمه ای در ارتباط با ادبیات غنایی نوشته شده به بحث تاریخی و انتقادی دربارۀ داستانهای عاشقانه در ادبیات فارسی پرداخته شده است و بحث های تاریخی دربارۀ شخصیتهای هر یک از این داستانها ارائه شدهاند. این مباحث انتقادی دربارۀ روش داستانسرایی، زبان داستانی و برخی بیتناسبیهایی هستند که در چنین آثاری وجود دارد.
در این کتاب همچنین به شخصیتهایی که از نظر پیشینۀ تاریخی و ادبی قابل بحث و بررسی بودهاند به تفصیل پرداخته شده است.
این کتاب در 9 فصل به بررسی داستانهای غنایی میپردازد. فصل نخست کلیات، فصل دوم بررسی سیر داستاننویسی و از فصل سوم به بعد مصادیقی از داستانهای عاشقانه به ترتیب ذیل مورد مداقه قرار میگیرد. فصل سوم: داستانهای عاشقانه فردوسی در شاهنامه، زال و رودابه، بیژن و منیژه. فصل چهارم: ورقه و گلشاه، فصل پنجم: یوسف و زلیخا، فصل ششم: ویس و رامین، فصل هفتم: خسرو و شیرین، فصل هشتم: لیلی و مجنون و در نهایت داستان هفتپیکر در فصل نهم بررسی میشود. نکته قابل توجه در این فصول نهگانه آوردن خلاصهای از داستان موردنظر در پایان هر فصل است که خواننده را بینیاز از مراجعه به اصل کتاب میکند.
غلامرضایی، محمد، داستانهای غنایی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 400 صفحه، شمارگان: 1000 نسخه، قطع: وزیری، بها: 162000 ريال، 1393.