کد خبر:14653
پ
فاقد تصویر شاخص

توضیحی در باب نوشته‌­ای پیشین دربارۀ میرزا غلامرضا اصفهانی در «گزارش میراث»

در ادامۀ مطلبی منتشرشده در گزارش میراث 29 و 30، امین حق‌­پرست در یادداشتی کوتاه به بیان نکته‌ای دربارۀ میرزا غلامرضا اصفهانی پرداخته است.

میراث مکتوب- امین حق‌­پرست: نگارنده در شمارۀ 29 و 30 مجلۀ گزارش میراث (بهمن و اسفند 1387؛ صفحات 17-18)، با توجه به قرائنی مطلبی راجع به گوشه‌­ای از زندگانی خوشنویس بزرگ عصر قاجار، میرزا غلامرضا اصفهانی، نوشته بود. در این زمینه نکته­‌ای پنهان مانده است که باید به آن اشاره شود به‌ویژه که به آن نوشته در یک وب‌سایت اینترنتی ارجاع داده شده است.

در نوشتۀ پیشین بیان شده بود مرثیۀ میرزاغلامرضا با مطلع «دریغا که پژمرده شد ناگهانی / گل نوشکفتم به باغ جوانی» که معروف است میرزا آن را در رثای پسرش محمدرضا سروده است نمی­‌تواند از آن محمدرضا باشد. دلایلی که ارائه شده بود اینهاست: میرزا در سیاه­‌مشقی به تاریخ  1299ق ابیاتی از این سوگ­‌سروده را تحریر کرده حال آنکه محمدرضا، پسرش، در 1300ق به دنیا آمده است. دیگر اینکه توصیفاتی که در قصیده آمده است از جمله «قد نوخیز شمشاد»، «هوش و فرهنگ و نکته­دانی»، «نهال برومندقد» و … نمی‌­تواند در حق کودکی خردسال صحیح باشد. بنا بر این قرائن و با توجه به اینکه برادرزادۀ میرزا، محمد نام، در نوجوانی در 1299ق در حالی‌که تحت تکفل میرزا و مورد علاقۀ او بوده است، از دنیا رفته حدس زده شده بود که مرثیه در رثای محمد باشد.

به این مطلب باید اطلاع دیگری را افزود. میرزاغلامرضا دفترچه‌­ای شخصی داشته است به نام بیاض که حاوی یادداشت­‌های او بوده است. کسانی که بیاض را دیده­‌ا­ند بیان می‌کنند که از میرزا فرزندان چندی به­‌وجود آمده‌­اند اما هیچ­‌کدام نمانده­‌اند و در همان خردی از دنیا رفته­‌اند که به ولادت و وفاتشان در بیاض اشاره شده است. بنابراین می­‌توان در نظر گرفت که مرثیۀ مذکور دربارۀ یکی ازین فرزندانِ نمانده بوده باشد و اگرچه که اوصاف مطرح شده در قصیده با کودک خردسال تناسب ندارد، ظاهراً باید آن را از باب توسع معانی در نظر گرفت.

دیگر اینکه از متن یک سیاه­‌مشق مولودیه‌­نویسی دیگر میرزا می‌­توان به عمق دلگیری او از زندگی که شاید به سبب از میان رفتن همین فرزندان باشد پی برد: «هو القدیم الوهّاب ولادت فرزند دلبند میرزا محمدرضا حفظه الله یک‌ساعت به غروب مانده روز یکشنبه اربعین به دار محنت رو نهاد یا علی مدد 1300».

 

 

 

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612