میراث مکتوب- کتاب «جهانگشای خاقان» با تصحیح نعمت احمدی و نیلوفر جفرودی توسط نشر تاریخ ایران منتشر شد.
«جهانگشای خاقان» درباره تاریخ دوره شاه اسماعیل اول است که نویسنده آن معلوم نیست، هرچند که از قرائن چنین برمی‌آید که این نویسنده از نزدیکان شاه اسماعیل و یا از قزلباشان بوده است. با این اوصاف اما متن در میانه سال‌های ۹۴۸ تا ۹۵۵ هجری قمری نوشته شده است.
این‌کتاب تاریخ یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین دوران‌های کشور را ارائه می‌کند. نویسنده اوضاع سیاسی، اجتماعی و مذهبی ایران در آستانه تشکیل حکومت صفوی را به تصویر کشده و درباره زمینه‌های روشن و علل شکل‌گیری حکومت صفویه بحث و بررسی می‌کند. همچنین نویسنده به بیان چرایی اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور و تاثیر آن بر زندگی ایرانیان و سرنوشت کشور نیز پرداخته است.
اما محتوای اصلی کتاب روایت سرگذشت افسانه‌گون شاه اسماعیل اول و چگونگی به پادشاهی رسیدن او و سیادت خاندان صفوی بر کل کشور است. کتاب به زبان و قلمی ساده نوشته شده است. طرز بیان ساده و صمیمی نویسنده مخاطب را وادار می‌کند که چون رمانی جذاب متن را تا انتها بخواند. نویسنده هرچند که طرفدار حکومت صفوی است اما از بیان برخی حقایق و رخدادهای تاریخی نیز خودداری نکرده است، حقایقی که شاید در تضاد با منافع صفویان هم باشد.
نویسنده همه اقدامات شاه اسماعیل و قزلباشان را بر قلم آورده و قضاوت در نیک و بد آن را بر عهده خواننده گذاشته است. این مساله کتاب را به منبعی منحصر بفرد از آن دوره پرتلاطمِ تاریخ کشورمان بدل کرده است. بخصوص از جهت تاریخ اجتماعی مطالب جالب زیادی از این کتاب برای محققان و علاقه‌مندان مباحث اجتماعی قابل استخراج است.
در کنار شرح مفصل و جامعی که نویسنده از چگونگی قدرت یافتن شاه اسماعیل و وحدت بخشیدن به کشور و نیز رسمیت یافتن مذهب تشیع ارائه کرده، در ضمن از اشاره به تاریخ اقوام و کشورهای همسایه بخصوص آنهایی که در صلح و جنگ با صفویه بودند و بنوعی در گذرگاه تاریخ با این سلسله برخورد داشتند، حال از هرنوع برخورد چه دوستانه و چه خصمانه، نیز دریغ نکرده و مطالب جالب توجهی درباره تاریخ و تحولات سیاسی و اجتماعی ازبکان، عثمانیان و تیموریان هند و حکومت‌های محلی آورده است که می‌تواند مورد استفاده اهل تحقیق باشد. کتاب همچنین درباره وضعیت معیشتی مردم در شهرهای مختلف و تاریخ تجاری و اقتصادی و نیز فرقه‌ها و مکاتب ادبی و فلسفی نیز مطالب مهمی در بردارد.
نشر تاریخ ایران کتاب «جهانگشای خاقان» را با تصحیح نعمت احمدی و نیلوفر جفرودی با شمارگان هزار نسخه، ۵۸۴ صفحه و بهای ۱۰۰ هزار تومان منتشر کرد.
منبع: مهر