میراث مکتوب- مسیح الدوله بهادر تجشی حکیم سید محمد خان در سال 1251 هجری/ 1800م «مفرداتِ مسیحایی» را به زبان فارسی نوشت. نسخه خطی این کتاب به خط نستعلیق و در 57 صفحه است که صفحات 2 و 3 آن مفقود است. تعداد سطرهای صفحات این نسخه متفاوت است؛ برخی 19، برخی 22 و برخی کمتر یا بیشتر است. اولین صفحه دارای 14 سطر و آخرین صفحه دارای 9 سطر است. این نسخه بدون مقدمه و با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز و به «یبروج الضم» پایان یافته است. مؤلف برخی از دواها را به ترتیب حروف تهجی در حاشیه نوشته است. در این کتاب بیش از 537 دوا معرفی شده است.
مؤلف به ترتیب حروف تهجی کتاب را به 26 باب تقسیم کرده است. ماهیتِ دواها کوتاه نوشته شده است و ماهیت بیشتر دواها نیامده است. مؤلف بیشتر درباره مترادفِ دواها، مزاج، افعال، خواص، مضرات، مصلح، بدل و مقدار خوراکشان به خوبی توضیح داده است. در بیان مترادف داروها، از مترادفات هندی استفاده شده است.
«مرکز جمعة الماجد للثقافة و التراث» در شهر دبی کتاب‌ها و نسخه‌های خطی «جامعه نظامیه طبیه» حیدرآباد (هندوستان) را اسکن کرده و به صورت سی.دی آماده کرده است. خانم شگفته نکهت و آقای جاوید احمد خان براساس نسخه خطی موجود در «جامعه نظامیه طبیه» (حیدرآباد دکن) متنِ فارسی «مفردات مسیحایی» را تصحیح کرده‌اند که به امید خداوند متعال چاپ خواهد شد.
البته خانم شگفته نکهت و آقای جاوید احمد خان «مفرداتِ مسیحایی» را به زبان اردو ترجمه کرده‌اند که چاپ هم شده است:
«مفرداتِ مسیحایی»، تالیف: مسیح الدوله بهادر تجشی حکیم سید محمد خان، ترجمه و تدوین: جاوید احمد خان- شگفته نکهت، مسعود پبلشنگ هاوس، دیوبند، هندوستان، 2012.
برای دانلود فهرستِ کتاب کلیک کنید.