این اثر که در واقع به شیوۀ مرسوم نگارش کتب درسی دانشگاهی به قلم آمده، تحول ادبیات فارسی را در قرون اولیه شکل گیری ادبیات، یعنی عصرهای دوم تا چهارم هجری برابر با قرنهای هشتم تا دهم میلادی را فرا می گیرد. آن گونه که مؤلفان کتاب در مقدمۀ آن هم تأکید ورزیده اند، نگارش اثر مذکور از عهد اول اسلام و تسلط دین مبین اسلام در قلمرو زبان فارسی آغاز یافته و تا عهد سامانیان را در بر می گیرد. در بررسی ادوار و انواع ادبی در کتاب، شرح حال و روزگار و میراث ادبی شعرای هم عصر استاد رودکی، چون شهید بلخی، ابوشکور بلخی، خسروانی، رابعه بلخی، کسایی مروزی، منجیک ترمذی، احمد دقیقی به طور مفصل بیان شده است. افزون بر این، روزگار و میراث بازماندۀ استاد رودکی، دوران زندگی ابوالقاسم فردوسی و شاهنامۀ بی زوال او، و احوال و آثار ابوعلی ابن سینا از جمله بخشهای دیگر این کتاب به شمار می رود که بر پایه سرچشمه های معتمد ادبی و علمی به نوشته شده اند.
گفتنی است که دکتر سید رحمان سعید اف از جمله اساتید فرهیختۀ زبان و ادبیات فارسی در تاجیکستان است که در زمینۀ تاریخ ادبیات فارسی تألیفات فراوان به قلم آورده است. از جمله کتب دیگر او «تاریخ ادبیات باستان» است که بررسی ادبیات فارسی را از ادوار قدیم تا عهد ساسانیان شامل می شود. از این نگاه، کتاب «تاریخ ادبیات تاجیک»، مجلد دوم کتاب تاریخ ادبیات فارسی متعلق به قلم این پژوهشگر و استاد ادبیات فارسی در تاجیکستان به شمار می آید. رحمان سعید اف هم چنین برای دانشجویان دانشکده های ادبیات دانشگاه های تاجیکستان و کتب درسی در زمینه «سبک شناسی»، «نظریه ادبیات» را نیز به قلم آورده است، که از کتب مهم و مورد استفاده بسیار دانشجویان است.
معرفی کتاب از دکتر نورعلی نورزاد