lميراث مكتوب- مدير عامل مركز پژوهشي ميراث مكتوب، در هشتاد و سومين نشست اين مركزگفت: بسياري از مواريث ارزشمند فرهنگي و ذخائر خطي ما هنوز در بوتۀ غفلت و بي مهري و فراموشي است.
دكتر اكبر ايراني در اين نشست كه با عنوان «رونمايي از ديوان قائميات» تاليف حسن محمود كاتب(قرن هفتم هجري)، روز چهارشنبه 11 آبان در مجتمع باغ زيبا تهران برگزار شد، افزود: عالم اتفاقات و رخدادهاي تصادفي يكي از موضوعاتي است كه همواره بشر را به خود مشغول داشته كه بر عهدۀ فلاسفه است در اين باره حل معما كنند. مثلاً افتادن سيب از زمين كه منجر به كشف جاذبه زمين شد. كشف اشعه ايكس و پني سيلين و صدها اويداد علمي ديگر كه همه دستاوردهاي جهاني داشته است. در حوزۀ نسخ خطي و ميراث مكتوب فارسي و عربي اسلامي نيز از اين حوادث زياد اتفاق افتاده است.
وي ادامه داد: بسياري از مواريث ارزشمند فرهنگي و ذخائر خطي ما هنوز در بوتۀ غفلت و بي مهري و فراموشي است. برخي از آثاري كه توفيق نشر آنها را داشته ايم، ابتدا چنين سرنوشتي را داشته اند.
1. كشف وامق و عذراي عنصري در جلد يك كتاب توسط محمد شفيع لاهوري.
2. كتاب بسيار كهن تفسير بخشي از قرآن كريم كه گمان تأليف آن به حدود قرن سوم و چهارم زده شده، در طاقچۀ مسجدي در يكي از روستاهاي دوردست شهرهاي مازندران يافت شد.
3. تأسيس يك مؤسسه بزرگ به نام دايرة المعارف عثماني.
دكتر ايراني اشاره اي به داستان تأسيس دايرة المعارف عثماني در حيدرآباد دكن كرد و گفت: در اواخر قرن 13 هجري يكي از علماي هند به نام ملا عبدالقيوم ميهماني ترتيب داده بود. پسرش مقداري شيريني خريداري مي كند. ملا عبد القيوم متوجه مي شود كه شيريني ها داخل يكي از نسخ خطي بسيار نفيس و ناياب پيچيده شده. سخت نگران مي شود و آستين همت بالا مي زند و براي نجات نسخه هاي خطي فرهنگ اسلامي اعم از فارسي و عربي به فكر تأسيس مؤسسه اي مي افتد و از مديران و وزير فرهنگ وقت كمك مي گيرد و حاصل تلاش او تأسيس مؤسسۀ دايرة المعارف عثماني مي شود كه در صول كمتر از يكصد سال 145 عنوان و 460 جلد كتاب منتشر مي شود، مانند الحاوي رازي،……
به گفته وي، ديوان قائميات حسن محمود كاتب مشهور به حسن صلاح منشي هم چنين سرنوشتي داشته است. اين كتاب حدود 400 سال در بين ديواري پوشانده شده بود كه با ريزش ديوار، هويت آن مشخص مي شود و به لطف انسان نيك سرشتي اين اثر گرانسنگ به دست دكتر بدخشاني مي رسد.
دكتر ايراني به دكتر بدخشاني بابت تصحيح ارزشمند اين اثر، تبريك گفت و از استاد دكتر شفيعي كدكني –حفظه الله- به خاطر مقدمه عالمانه و محققانه اي كه در100 صفحه بر اين كتاب نوشتند، سپاسگزاري نمود و در باره ديوان قائميات، به يكي دو جمله از مقدمۀ دكتر شفيعي كدكني اشاره كرد و گفت: ايشان مي گويند:
– ديوان قائميات حلقۀ مفقوده اي از تاريخ ادبي و اجتمايي ايران در قرن هفتم است.
– اين ديوان، منظومه ادبي آراء و نظريات خدايگان قيامت است.
– شاعر يا شاعران قائميات مبشران هنري دعوت اسماعيلي هستند.
– قائميات نوع ادبي (ژانر) از شعر اسماعيلي است كه شاعران ديگر جماعت اسماعيلي از آن پيروي نموده و آن را تكميل كرده اند.
وي در پايان از سخنرانان تشكر كرد كه دعوت مركز را پذيرفتند، بخصوص از پروفسور لندلت و به ايشان كه به عنوان پژوهشگر مطالعات علوم عقلي اسلامي در جشنواره فارابي برنده جايزه شدند، تبريك گفت.